Partijprogramma PvdD: “Idealisme is het nieuwe realisme’
In het partijprogramma van de Partij voor de Dieren valt te lezen dat de pandemie volgens hen een vergrootglas heeft gezet op de systeemfouten die de traditionele politiek heeft laten ontstaan. De PvdD constateert det het marktdenken – waarbij de wereld als één grote markt wordt gezien, waarin alle productie zo goedkoop en efficiënt mogelijk moet – ons in een zeer penibele situatie heeft gebracht. Alles wijst er volgens de PvdD op dat het kantelpunt nu bereikt is. We kunnen het ons niet veroorloven om op de oude voet door te gaan.
Stoppen met polderen
Het is volgens de Partij voor de Dieren dat ook tijd voor een Plan B – omdat er geen Planeet B is. Plan B houdt volgens de PvdD onder andere in dat we stoppen met polderen:
‘Geen compromisme, het polderen tussen partijen die het fundamenteel oneens zijn en daarom op kernwaarden zoveel water bij de wijn doen dat er van idealen geen sprake meer kan zijn. (…) Zo is het huidige klimaatbeleid het resultaat van polderen tussen de belangen van onze planeet en de belangen van de fossiele industrie. Door het gepolder dreigen overstromingen, met alle gevolgen van dien.’
De PvdD pleit in plaats daarvan voor een moedige politiek met perspectief voor mens, dier, natuur en milieu, waarin idealen centraal staan. Ze noemen zichzelf de aanjager van fundamentele, positieve verandering waarbij ze de corona crisis zien als keerpunt, een kans om definitief afscheid te nemen van business as usual. Teruggaan naar het oude abnormaal is geen optie meer.
Hierin kunnen wij als Werkvereniging* een heel eind meegaan. Ook wij vinden dat het polderen vanuit de oude instituties niet bevorderlijk is voor zo’n moedige politiek. Bij de PvdD ligt de nadruk echter vooral op een compromisloos klimaatbeleid. Niet groei moet het volgens hen het doel zijn, maar het welzijn van mens, dier en planeet. Dat kan volgens de PvdD als we kiezen voor een ‘welzijnseconomie’ die in dienst staat van een gelijkwaardige maatschappij waarin we leven in harmonie met elkaar en de natuur. De PvdD heeft daarbij een samenleving voor ogen die onthaast en ontspult en waarbij de waarde van het werk dat gedaan wordt ook tot uitdrukking komt in ‘echte bestaanszekerheid’. Daarvoor moet het belasting- en beloningsstelsel volgens hen radicaal op de schop en moet het minimumloon met veertig procent worden verhoogd.
Ook bij PvdD wordt het vaste contract de norm
Dat klinkt allemaal heel mooi maar als we verder lezen dan valt op dat ook de Partij voor de Dieren zich achter het idee van de Commissie Borstlap schaart om in de toekomst nog maar drie contractvormen toe te staan. Ze willen dat er een einde komt aan de zogenaamde wildgroei van verschillende arbeidscontracten:
Er komt een einde aan de wildgroei van verschillende arbeidscontracten. Alleen het vaste en het tijdelijke contract voor het reguliere werk, het uitzendcontract om ziekte of grote drukte op te vangen, en het zelfstandigencontract voor zzp’ers, blijven over als arbeidscontracten.
De Commissie Borstlap pleit tenminste nog voor het vergroten van de interne flexibiliteit bij organisaties, maar daarover hoor je de PvdD niet. Wel laten ze weten dat uitzendkrachten wat hen betreft recht krijgen op dezelfde arbeidsvoorwaarden als andere werknemers. Schijnzelfstandigheid moet volgens hen worden tegengegaan en medewerkers zouden niet mogen worden gedwongen zzp’er te worden.
Weinig oog voor zzp’ers en andere Modern Werkenden
Veel oog voor Modern Werkenden en hun behoefte aan een grotere flexibiliteit in combinatie met arbeidsvormneutrale bestaanszeker heeft de Partij voor de Dieren niet. We vragen ons dan ook af of de PvdD wel doordrongen is van het feit dat Nederland momenteel meer dan 1,1 miljoen zzp’ers telt, die samen goed zijn voor zestien zetels. Als je daar alle andere Modern Werkenden bij optelt dan gaat het om zo’n 4 miljoen mensen: dat is 30% van alle kiesgerechtigden. En toch pleit de PvdD er vooral voor om de positie van met name de werknemers op de arbeidsmarkt te versterken. Een verlaging van de werkgeverslasten voor kleine bedrijven, moet het volgens hen aantrekkelijker maken om mensen in dienst te nemen.
Hierin onderscheid de PvdD zich dus nauwelijks van de opvattingen in de meeste andere partijprogramma’s. Werknemers zijn het uitgangspunt. Die moeten van de PvdD dan ook meer zeggenschap in grote bedrijven krijgen over belangrijke beslissingen, zoals fusies, inkopen van eigen aandelen, overnames, reorganisaties en de verdeling van de winst. Ook de positie van werknemers in de ondernemingsraad moet van de PvdD worden versterkt.
Buiten dat de PvdD wil tegengegaan dat medewerkers worden gedwongen om ZZP’er te worden (iets waarvan niet vaststaat dat het op enige schaal gebeurt), valt er in het programma weinig te lezen over zzp’ers en andere Modern Werkenden. Wel wil de PvdD dat het voor zzp’ers eenvoudiger wordt om vrijwillig te sparen voor pensioen of zich te verzekeren. Ze moeten wat hun betreft toegang krijgen tot een (collectieve) arbeidsongeschiktheids- en pensioenverzekering maar dat hoeft van de PvdD dus niet verplicht te worden.
Pilot met basisinkomen
De Partij voor de Dieren pleit voor een grote pilot met het basisinkomen. Een basisinkomen kan volgens hen onder de juiste randvoorwaarden inkomenszekerheid bieden. Maar ook daarbij denkt de PvdD alleen aan de traditionele werknemer.
De PvdD wil dat ‘de zekerheid en autonomie van mensen en de onderhandelingsmacht van werknemers wordt vergroot door te kijken naar het invoeren van een onvoorwaardelijk basisinkomen.’ Zo willen ze dat onderzocht wordt ‘in welke vorm een basisinkomen voldoende inkomenszekerheid voor iedereen biedt en in welke vorm het de positie van werknemers ten opzichte van werkgevers versterkt. Vormen van een basisinkomen waar de PvdD dan aan denkt zijn een maandelijks bedrag voor iedereen, of een negatieve inkomstenbelasting waarbij alleen mensen met een laag inkomen daadwerkelijk een basisinkomen ontvangen. Over hoe zo’n basisinkomen uitpakt voor Modern Werkenden, horen we de partij niet.
Persoonlijk ontwikkelbudget
De Partij voor de Dieren wil ook dat wordt onderzocht op welke manier een ontwikkelbudget voor iedere Nederlander een goede invulling van de basisbeurs kan zijn. Zo’n ontwikkelbudget geeft iedere Nederlander een budget, hoog genoeg om een academische opleiding mee te voltooien, en in te vullen naar eigen behoefte. Dit is echter niet het individuele ontwikkelbudget dat de Werkvereniging voor ogen heeft omdat het niet gericht is op een levenslange ontwikkeling. Zo schrijft PvdD dat universitaire studenten het ontwikkelbudget aan het einde van hun studie opgemaakt zullen hebben. Wel kunnen mbo’ers er in nog latere instantie gebruik van maken om een aanvullende opleiding te volgen.
Niet gehoord
Ook de Partij voor de Dieren constateert dat veel mensen zich niet meer gehoord voelen door de politiek, en meent dat dit een probleem is dat we moeten aanpakken. Daarbij pleit de PvdD ervoor om vormen van directe democratie een prominentere plaats te geven, en mensen meer zeggenschap te geven over hun directe leefomgeving. Helaas hebben wij na het lezen van het concept partijprogramma niet de indruk dat de PvdA de Modern Werkenden zelf hoort. Net als de meeste andere partijen grijpt de PvdD de coronacrisis aan om eigen stokpaardjes te berijden en het vaste contract te verheerlijken. Daarmee gaan ze wat ons betreft voorbij aan het feit dat die crisis voor iedereeneen grotere onzekerheid met zich meebrengt. Misschien raakt het de flexwerkers en zzp’ers als eerste, maar wanneer massaontslagen en faillisementen aan de orde van de dag zijn, biedt die vaste baan ook nog maar weinig zekerheid. Juist het vermogen om jezelf telkens opnieuw uit te vinden zorgt voor een grotere mate van bestaanszekerheid. en laat dat nu een eigenschap zijn die niet bepaald wordt gestimuleerd bij de traditionele werknemers.
Dat de Partij voor de Dieren pleit voor minder in plaats van meer verschillende werkvormen en daarmee de ruimte voor Modern Werkenden inperkt, maakt dat wij hen niet kunnen zien als de aanjager van de fundamentele, positieve verandering waar Modern Werkenden met smart op wachten.
*De Werkvereniging is de grootste belangenorganisatie voor zzp’ers en andere Modern Werkenden. Momenteel zijn er zo’n 3 tot 4 miljoen Modern Werkenden, die geen van allen in het hokje van traditionele werkgever, werknemer of ondernemer vallen. De Werkvereniging is opgericht om al die modern werkenden een stem te geven. Benieuwd naar onze standpunten? Lees dan onze toekomstvisie ‘Zo willen Modern Werkenden leven, leren en werken’.
Partijprogramma PvdD langs de Modern Werkenden Meetlat
We hebben het programma van het PvdD nauwkeurig gelezen en alle teksten die volgens ons onder de zes pijlers van Modern Werkenden vallen, onder de betreffende pijler gerangschikt. Een plus of een min geven aan of de partij een positieve of een negatieve bijdrage levert aan de pijler. Een plusminus geeft aan dat de tekst wel onder de pijler valt maar niet zoals wij denken dat Modern Werkenden dat voor ogen hebben. De teksten zijn letterlijk uit het partijprogramma geknipt. Wij hebben hier en daar alleen het woord ‘we’ vervangen door ‘ze’ om te voorkomen dat het lijkt of de Werkvereniging dat vindt.
1. Modern Werkenden willen beter vertegenwoordigd en gehoord worden
+/- Onze democratie is volgens de PvdD van grote waarde. We zijn met zijn allen verantwoordelijk voor het behoud van de democratie. Maar veel mensen voelen zich niet meer gehoord door de politiek, en dat is een probleem dat we moeten aanpakken. Vormen van directe democratie krijgen wat de PvdD betreft een prominentere plaats, en mensen krijgen meer zeggenschap over hun directe leefomgeving.
2. Modern Werkenden willen meer ruimte en vrijheid voor zelfstandig ondernemerschap en het combineren van werkvormen
– Er moet volgens de PvdD een einde komen aan de wildgroei van verschillende arbeidscontracten. Alleen het vaste en het tijdelijke contract voor het reguliere werk, het uitzendcontract om ziekte of grote drukte op te vangen, en het zelfstandig contract voor zzp’ers, blijven over als arbeidscontracten.
3. Modern Werkenden willen minder regels en meer handhaving op slecht werk- en opdrachtgeverschap
+/- Uitzendkrachten krijgen recht op dezelfde arbeidsvoorwaarden als andere werknemers. Schijnzelfstandigheid wordt tegengegaan en medewerkers worden niet gedwongen zzp’er te worden.
4. Modern Werkenden willen geen verplichting maar wel toegang tot AOV en pensioen op vrijwillige basis;
+ Het wordt voor zzp’ers eenvoudiger om vrijwillig te sparen voor pensioen of zich te verzekeren. ZZP’ers krijgen toegang tot een (collectieve) arbeidsongeschiktheids- en pensioenverzekering.
+ Werknemers krijgen meer vrijheid en flexibiliteit om keuzes te maken in hun pensioenopbouw. Zo kunnen ze bijvoorbeeld hun pensioen onderbrengen bij een groen investeringsfonds als dat bij hun huidige pensioenfonds niet mogelijk is. Ook kunnen zij kiezen voor een flexibele pensioenleeftijd of een deeltijdpensioen.
5. Modern Werkenden willen meer autonomie voor alle werkenden;
+ De Partij voor de Dieren wil de zekerheid en autonomie van mensen en de onderhandelingsmacht van werknemers vergroten door te kijken naar het invoeren van een onvoorwaardelijk basisinkomen.
6. Modern Werkenden willen arbeidsvorm neutrale bestaanszekerheid voor alle werkenden.
+/- De Partij voor de Dieren wil dat er wordt onderzocht in welke vorm een basisinkomen voldoende inkomenszekerheid voor iedereen biedt en in welke vorm het de positie van werknemers ten opzichte van werkgevers versterkt. Vormen van een basisinkomen zijn een maandelijks bedrag voor iedereen, of een negatieve inkomstenbelasting waarbij alleen mensen met een laag inkomen daadwerkelijk een basisinkomen ontvangen.
+/- De Partij voor de Dieren wil dat er wordt onderzocht op welke manier een ontwikkelbudget voor iedere Nederlander een goede invulling van de basisbeurs kan zijn. Zo’n ontwikkelbudget geeft iedere Nederlander een budget, hoog genoeg om een academische opleiding mee te voltooien, en in te vullen naar eigen behoefte. Universitaire studenten zullen de ontwikkelbudget aan het einde van hun studie opgemaakt hebben. Mbo’ers kunnen er in een latere instantie gebruik van maken om een aanvullende opleiding mee te volgen.