Partijprogramma VVD: “Samen aan de slag; Nieuwe keuzes voor een nieuwe tijd”
De VVD maakt nieuwe keuzes voor een nieuwe tijd, zo blijkt ook uit het partijprogramma. Daar waar de VVD er eerder voor pleitte om de rol van de overheid te verkleinen, vinden ze nu dat er de komende tijd juist een sterke, actieve overheid nodig zal zijn om ons te beschermen en onze economie en samenleving eerlijk en gezond te houden.
Net als D66 en Groenlinks voorziet ook de VVD dat we ‘moeten anticiperen op ontwikkelingen die de wereld en onze samenleving de komende decennia sterk zullen veranderen.’ Willen we Nederland klaar stomen om al die veranderingen aan te kunnen dan vraagt dit volgens de VVD om verantwoordelijkheid, verbinding en leiderschap. Net als de Werkvereniging vindt ook de VVD dat het hoog tijd wordt voor een verantwoordelijke stijl van politiek bedrijven.
“Niet ingraven in het eigen gelijk, maar oog hebben voor elkaars zorgen en belangen. En vooral kijken naar wat werkt.’
Daarbij stelt de VVD zichzelf drie vragen: ‘Waar staan we voor, hoe blijven we rechtvaardig en hoe blijven we beschermd?’ Hierbij vormen vrijheid, verantwoordelijkheid en wederkerigheid de leidende waarden. Waarden waar ook de Werkvereniging zich heel goed in kan vinden.
Het lijkt ook of de VVD net als de Werkvereniging de focus wil verleggen van deelbelangen naar gedeelde belangen. De focus op het belang van de (grote) werkgevers en de vermogenden verschuift een beetje in de richting van het MKB en de werkende middenklasse. Zo laat de VVD weten het niet eerlijk te vinden als je er als werknemer jarenlang nauwelijks op vooruit bent gegaan terwijl de top van het bedrijf ieder jaar forse loonsverhogingen heeft gekregen. Of als de ene werknemer in een goudgerand vast contract (WV: gevangen) zit terwijl een collega met een flexcontract geen bescherming of vangnet meer heeft. Of als je met een modaal inkomen nauwelijks de mogelijkheid hebt om een huis te kopen maar intussen wel je lasten ziet stijgen.
Sociale zekerheid
De VVD vindt evenals als de Werkvereniging dat iedere werkende, ongeacht contractvorm, een goed vangnet verdient tegen werkloosheid of arbeidsongeschiktheid. Ook de VVD ziet dat een effectieve sociale zekerheid alleen gegarandeerd kan worden door middel van hervormingen. Daarbij benadrukt de partij dat de sociale zekerheid nu te weinig biedt voor een deel van de samenleving. Ze doelen hierbij vooral op de middeninkomens maar ook op een deel van de zzp’ers. De VVD vindt namelijk terecht dat er de afgelopen jaren veel aandacht is geweest voor mensen die eigenlijk geen echte ondernemer zijn maar die tegen hun zin in, in de positie van ‘zelfstandige’ terecht gekomen zijn. Dit terwijl die groep volgens ons veel kleiner is dan men vaak doet geloven. Gelukkig voegen ze vervolgens aan toe:
“Het helpen van zzp’ers vraagt ook dat we een duidelijk onderscheid maken en oog hebben voor de zelfstandigen die best zelf willen ondernemen en een aardig uurtarief rekenen, maar telkens ervaren dat onze arbeidswetgeving en sociale zekerheid gebaseerd zijn op werknemers met een arbeidscontract. Als mensen dan voor zichzelf beginnen, bestraffen we hun ondernemingszin. Een arbeidsongeschiktheidsverzekering waar iedereen terecht kan, biedt dan echte keuzevrijheid tussen een dienstverband en zelfstandig ondernemerschap.”
Even hoopten wij dat de VVD met deze laatste zin bedoelde dat ze, net als wij willen dat de opbouw van een basis aan zekerheden aan de werkenden gekoppeld wordt in plaats van aan de contractvorm omdat er dan pas echt keuzevrijheid voor (het combineren van) werkvormen ontstaat. Maar helaas blijkt verderop in het programma dat zelfs de liberale VVD voor een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering speciaal voor zelfstandigen is. Daarmee vrezen wij dat de VVD met hun ‘nieuwe keuzes voor een nieuwe tijd’ juist die vrijheden en de keuzes voor moderne oplossingen loslaat waar Modern Werkenden zo naar smachten.
Ook de VVD legt veel nadruk op maatregelen die werkgevers moeten stimulerende om mensen in ‘vaste’ dienst te nemen. Hieruit kunnen we ofwel concluderen dat ook de VVD gelooft dat de sociale en economische zekerheden vooral aan de contractvorm gekoppeld moeten blijven. Of dat ze de kiezer die daar nog in gelooft niet van zich willen vervreemden. Hierna lezen we namelijk dat de VVD wil dat een sterke overheid zorgt voor een goed werkend vangnet bij inkomensverlies of arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden, inclusief zzp’ers. Daarbij hoort volgens hen een wederkerigheid waarbij iedereen die naar vermogen bijdraagt aan de Nederlandse samenleving wordt beloond, en mensen die minder bijdragen, ook minder een beroep kunnen doen op de samenleving. Wellicht kunnen we hierin de keuzevrijheid voor een opt-out (bij de AOV) lezen: wil je niet meedoen aan een verplichte AOV omdat je van mening bent dat je jouw inkomenszekerheid bij ziekte zelf beter geregeld hebt dan mag dat maar dan hoef je ook niet aan te kloppen voor een bijstandsuitkering in geval van arbeidsongeschiktheid.
Een beter vangnet bij inkomensverlies voor ondernemers en zelfstandigen (zzp’ers) wil de VVD bereiken door hen, wanneer ze een beroep moeten doen op de bijstand, het eerste jaar vrij te stellen van de vermogenstoets. Dit voorkomt dat ondernemers die bereid waren risico’s te nemen, direct hun eigen woning moeten verkopen of hun pensioenvermogen moeten opeten. Hierin kan de Werkvereniging zich goed vinden.
De VVD deelt de analyse van de Commissie Regulering van Werk (Borstlap) dat hervormingen nodig zijn om de arbeidsmarkt beter te laten werken voor gewone mensen en het mkb.
“Bij een arbeidsmarkt die blijft veranderen hoort een flexibele zekerheid voor werknemers. Een flexicurity naar Deens model, met een hogere uitkering direct na baanverlies en gericht op het vinden van nieuw werk met extra mogelijkheden voor scholing. Dat is ook goed voor bedrijven. Als we de financiële risico’s voor het mkb verminderen als zij mensen in dienst nemen, dan zorgt dat voor meer banen en economische groei.”
De VVD geeft een concretere invulling aan de ‘rijbaan’ voor ondernemers dan de Commissie Borstlap. De liberalen willen een scherper onderscheid tussen echte zelfstandigen en schijnzelfstandigen waarbij ze zzp’ers een eigen rechtspositie in het Burgerlijk Wetboek willen geven. Daarbij stelt de VVD als minimale eisen voor het zzp-schap dat iemand zelf beslist over het aannemen of weigeren van opdrachten en zelf het tarief kan vaststellen. Daardoor wordt volgens de VVD de beoordeling of iemand een echte zzp’er is, objectiever en voorspelbaarder en minder afhankelijk van interpretatie. Dit lijkt ook de Werkvereniging een verademing omdat de afgelopen kabinetten – waar de VVD altijd deel van uitmaakte – er alles aan hebben gedaan de autonome wens ‘te werken hoe en voor wie je wil’, ondergeschikt te maken aan het ‘werknemer tenzij-principe’ waarbij je steeds als zelfstandige aan moet kunnen tonen dat je geen werknemer bent. Hetgeen erg lastig is.
Toch staan we, net als bij D66, sceptisch tegenover de plannen van de VVD. Al zijn we blij dat de VVD samen met D66 met een aangenomen motie gehoor heeft gegeven aan onze oproep om zelfstandigen een formele positie te geven bij onderhandelingen en besluitvorming over beleid en wet- en regelgeving met betrekking tot sociale zekerheid, werkgelegenheid en fiscaliteit. Maar ondanks dat het partijprogramma van de VVD, net als dat van D66 hoog scoort op de Modern Werkenden Meetlat omdat ze zeggen een aantal belangen van Modern Werkenden te willen behartigen. Het feit blijft dat deze twee partijen samen in het huidige kabinet zitten en dat ze daar teleurstellend weinig voor Modern Werkenden hebben gedaan. Dit kabinet heeft het zzp’ers en andere Modern Werkenden zelfs veel lastiger gemaakt door vooral veel verwarring te zaaien, een gebrek aan daadkracht te tonen, de zelfstandigenaftrek zonder daar wat tegenover te stellen, af te bouwen en zich ook nog eens door de oppositie in een AOV-plicht voor zzp’ers heeft laten dwingen. Dit nota bene in een pensioenakkoord dat werd gesloten zonder dat hier ook maar één belangenvertegenwoordiger van zzp’ers bij aanwezig was. Het verbaast ons dan ook niet dat, van de Modern Werkenden die de Werkvereniging ondervroeg, maar liefst 88% aangeeft zich niet gehoord te voelen door de huidige polder- en politieke partijen. D66 gaat dan ook fors terug. Stemde in 2017 nog 26% op de Democraten, nu geeft nog maar 10% van de Modern Werkenden aan op de partij te zullen stemmen. En ook de VVD moet en flink verlies incasseren: de liberalen zakken van 15% naar 9%. Van deze Modern Werkenden geeft 39% niet te weten op wie ze zullen gaan stemmen of geven er de voorkeur aan om blanco te gaan stemmen.
We vragen ons dan ook af of de VVD – evenals D66 – echt doordrongen is van het feit dat Nederland momenteel meer dan 1,1 miljoen zzp’ers telt, die samen goed zijn voor zestien zetels. En als je daar alle andere Modern Werkenden bij optelt dan gaat het om zo’n 4 miljoen mensen: dat is 30% van alle kiesgerechtigden. De Werkvereniging roept politiek Den Haag – en zeker de grootste regeringspartij van ons land – op om echt te gaan luister naar wat Modern Werkenden beweegt. Laat hen meepraten, kijk naar moderne werk- en sociale zekerheidsvormen die vanuit de samenleving zelf komen. En kom met maatregelen die alle Nederlanders wendbaar en weerbaar maken.
De Werkvereniging is de grootste belangenorganisatie voor zzp’ers en andere Modern Werkenden. Momenteel zijn er zo’n 3 tot 4 miljoen Modern Werkenden, die geen van allen in het hokje van traditionele werkgever, werknemer of ondernemer vallen. De Werkvereniging is opgericht om al die modern werkenden een stem te geven. Benieuwd naar onze standpunten? Lees dan onze toekomstvisie ‘Zo willen Modern Werkenden leven, leren en werken’.
Partijprogramma VVD langs de Modern Werkenden Meetlat
We hebben het programma van de VVD nauwkeurig gelezen en alle teksten die volgens ons onder de zes pijlers van Modern Werkenden vallen, onder de specifieke pijler geplaatst. De plus en de min geeft aan of dit een positieve of een negatieve bijdrage levert aan de pijler. Een plusminus geeft aan dat de tekst wel onder de pijler valt maar niet zoals wij denken dat Modern Werkenden dat voor ogen hebben. De teksten zijn letterlijk uit het partijprogramma geknipt. Wij hebben hier en daar alleen het woord we in ze veranderd om te voorkomen dat het lijkt of de Werkvereniging dat vindt.
1. Modern Werkenden willen beter vertegenwoordigd en gehoord worden;
+ Een eigen positie voor zzp’ers in de Sociaal-Economische Raad (SER), naast werkgevers en vakbonden. Zelfstandigen kunnen zo meepraten over beleid dat hen direct raakt.
2. Modern Werkenden willen meer ruimte en vrijheid voor zelfstandig ondernemerschap en het combineren van werkvormen;
+ Er komt voor zzp’ers een eigen rechtspositie in het Burgerlijk Wetboek, naast werknemers. Minimale eisen voor zzp-schap zijn dat iemand zelf beslist over het aannemen of weigeren van opdrachten en zelf tarieven kan vaststellen. Hierdoor wordt de beoordeling of iemand een echte zzp’er is objectiever en voorspelbaarder en minder afhankelijk van interpretatie.
+ Moderne contractvormen zoals oproep-, payroll- en uitzendcontracten blijven mogelijk om onvoorspelbaar werk te organiseren en kleine werkgevers te ontlasten.
+ Een persoonlijke leerrekening voor iedere werknemer om scholing mee te betalen. Werkenden kunnen deze leerrekening ook meenemen naar een nieuwe baan. We ondersteunen hiermee dat mensen actief nadenken over hun carrière en scholing volgen die daar het beste bij past.
+ Ruimere wettelijke mogelijkheden voor automatische waardeoverdracht tussen pensioenpotjes, zodat mensen die meerdere banen hebben gehad toch een eenduidig pensioen opbouwen.
3. Modern Werkenden willen minder regels en meer handhaving op slecht werk- en opdrachtgeverschap;
+ Aanpakken van schijnconstructies. Werkgevers die mensen onterecht inhuren als zzp’er om premies te ontwijken, krijgen een boete van de belastingdienst. Door het wettelijke onderscheid tussen zzp’ers en werknemers te verhelderen, kan de belastingdienst weer actief handhaven. Ook zijn deze werkgevers verplicht om schijn-zzp’ers weer in dienst te nemen.
4. Modern Werkenden willen geen verplichting maar wel toegang tot AOV en pensioen op vrijwillige basis;
– Een betaalbare, verplichte basisverzekering voor arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen.
+ Ook komt er een acceptatieplicht, zodat mensen die een ziekte gehad hebben, zich kunnen verzekeren wanneer ze hun leven weer oppakken.
+ Keuzevrijheid bij het sparen voor pensioen. We maken het mogelijk om maximaal vijf jaar de pensioenpremie stop te zetten. Daardoor is meer inkomen beschikbaar op het moment dat iemand het hard nodig heeft. Daar staat dan wel een lager pensioen tegenover.
+ Meer ruimte voor zzp’ers om vrijwillig deel te nemen aan een pensioenfonds. We schaffen de maximale termijn af voor oud-werknemers om hun pensioenopbouw door te laten lopen.
+ Een beter vangnet voor ondernemers en zelfstandigen (zzp’ers). De VVD wil ondernemers en zelfstandigen die in de bijstand terechtkomen het eerste jaar vrijstellen van de vermogenstoets. Dit voorkomt dat ondernemers die bereid waren risico’s te nemen, direct hun eigen woning moeten verkopen of hun pensioenvermogen moeten opeten.
5. Modern Werkenden willen meer autonomie voor alle werkenden;
x
6. Modern Werkenden willen arbeidsvorm neutrale bestaanszekerheid voor alle werkenden.
x