Volt langs de Modern Werkenden Meetlat

Partijprogramma Volt: Verkiezingsprogramma 2021–2025 

‘Anders dan de rest’ kun je het partijprogramma van Volt met recht noemen. Volt is als enige politieke partij actief in alle EU-landen en doet voor het eerst mee aan de Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen. Daarom zullen we eerst wat meer van de ideeën van Volt uiteenzetten voordat we ons richten op hun ideeën ten aanzien van de zes pijlers die Modern Werkenden belangrijk vinden. 

Onze eerste indruk van Volt is dat ze sociaal, groen en uiteraard Europees georiënteerd zijn. Volt wil grensoverschrijdende uitdagingen aangaan omdat het klimaat, (digitale) veiligheid, conflicten, vluchtelingenstromen maar ook innovatie en kennis niet aan landsgrenzen gebonden zijn. Daarom kunnen we volgens Volt niet meer in hokjes en binnen grenzen denken als we vooruitgang willen. Dit laatste spreekt de Werkvereniging uiteraard aan. Ook Volt wil het hokjes-denken doorbreken en legt liever de nadruk op onze gedeelde belangen dan op de deelbelangen om die vervolgens tegen de belangen van andere partijen of EU-landen af te zetten.  Blind voor kritiek op de EU is Volt ook niet.

Alleen een Europa dat samenwerkt, kan de gedeelde uitdagingen aan. … De Europese Unie moet daarvoor eerst democratischer en slagvaardiger worden. … de Europese Unie voldoet nu niet aan de eisen van deze eeuw.Volt wil meer zeggenschap en geld naar Europa, maar dan moeten mensen ook meer te zeggen krijgen binnen en over Europa. En dat betekend dat we een aantal ingrijpende verbeteringen willen doorvoeren.

Ondanks het feit dat je uit hun partijprogramma kunt opmaken dat ze nog in de kinderschoenen staan, zijn wij toch wel gecharmeerd van het programma van Volt omdat ze verder kijken dan we in Nederland gewend zijn. Zo pleit Volt voor een basisinkomen, een Ministerie van Digitale Zaken, en willen ze vliegen in Europa vervangen door een volwaardig Europees hogesnelheidsnet dat op termijn vervangen wordt door een Europese hyperloop (magneetzweeftrein). Volt vindt deelnemen aan cultuur en sport geen luxe maar een levensbehoefte en noemt belasting liever een ‘maatschappelijke bijdrage’. Verder willen ze dat multinationals tenminste 15% winstbelasting in Europa gaan betalen zodat zij de lidstaten niet langer tegen elkaar kunnen uitspelen. Zelf zegt Volt links noch rechts te zijn maar democratisch, duurzaam, progressief, innovatief en sociaal… en gebruiken ze kennis die is opgedaan uit de best-practices van andere landen. 

“Er is enorm veel kennis beschikbaar in de EU, terwijl de politiek in Nederland vooral met Nederland bezig is. Volt maakt daarentegen gebruik van de beste voorbeelden uit heel Europa. Het onderwijs in Finland, de digitale overheid in Estland, de burgerfora in Ierland en de autoluwe stadscentra zoals in Utrecht en Madrid. Stuk voor stuk innovatieve en bewezen oplossingen die wij direct kunnen toepassen in Nederland en in de rest van Europa. Volt maakt Europa onderdeel van de oplossingen door op nationaal niveau, in de Tweede Kamer, de schakel te vormen tussen alle niveaus. Wij geloven dat de 21ste eeuw Europa kansen biedt om uit te blinken in innovatie, economie en sociale rechtvaardigheid.”                    

Volt ziet zes grote uitdagingen voor onze samenleving. Vijf van deze uitdagingen zijn universeel en raken iedereen: in de stad, in het land, in Europa. Ze willen meer balans in een veranderende wereld, een nieuwe kijk op de economie, gelijke kansen voor iedereen, de publieke zaak moet opnieuw ingericht worden en ze willen meer inspraak op elk niveau. Maar de zesde uitdaging is volgens Volt de voorwaarde voor het slagen van de voorgaande vijf: Europese hervormingen om Europa daadkrachtiger, democratischer en duurzamer te maken. 

Wanneer we ons op de onderwerpen richten die Modern Werkenden belangrijk vinden, dan valt op dat ze veel aandacht besteden aan het ondernemerschap en dan vooral aan sociaal en duurzaam ondernemen. Het stimuleren van (innovatief) ondernemerschap staat centraal voor Volt. 

“De overheid moet mensen de mogelijkheden geven om ondernemerschap ten volle te benutten en daardoor een bijdrage te leveren aan de samenleving.” 

Volt wil, gelet op het economische belang van innovatie, dat zowel de Europese als de Nederlandse overheid de steun voor innovatieve bedrijven verder uitbreidt. Hierbij kijken ze naar speciale innovatie-hubs, waarin lichtere wetten gelden om bedrijven in een bepaalde sector de ruimte te geven om tot innovaties te komen. Daarnaast denken ze aan belastingvrijstelling voor jonge ondernemingen die hun winst in verdere groei steken en voor bedrijven die samen met technische universiteiten nieuwe technologieën ontwikkelen. Sociaal ondernemerschap willen ze als volgt ondersteunen:

“Ondernemers die maatschappelijke doelen op de eerste plaats hebben, moeten ondersteund worden met een specifiek beleid voor sociale ondernemers. … Nederland kan een inhaalslag maken door te leren van bijvoorbeeld Frankrijk, waar ondernemingen met een sociale missie al een speciale rechtspositie hebben.”

Ook horen we bij Volt niets over ‘doorgeslagen flex’ of de wens om het ‘vaste contract’ weer in ere te herstellen. Wel wil Volt de positie van de flexwerkers verbeteren, al wordt niet echt duidelijk hoe ze dat willen doen.

“Tegenwoordig hebben steeds meer mensen een flexcontract (vooral jongeren) waardoor ze weinig sociale zekerheid hebben. Contracten met flexwerkers zijn voor de werkgever vaak goedkoop en makkelijk te beëindigen en dat leidt soms tot misbruik.”

Wanneer de rechtspositie van werknemers echt versterkt wordt, vindt Volt dat er ook echt meer ruimte voor de werkgevers moet komen om functie en werktijd in arbeidsovereenkomsten aan te passen als het voortbestaan van hun bedrijf bedreigd wordt vanwege een verandering in de omstandigheden. 

Ook de positie van de zzp’er willen ze verbeteren en dan vooral de positie van de onvrijwillige ZZP’er. 

Het combineren van verschillende werk- en contractvormen moet makkelijker worden gemaakt voor zzp’ers zonder verlies van sociale zekerheid. Dat kan bijvoorbeeld door dit te koppelen aan de persoon en niet aan het contract, waardoor er voor iedereen een basis aan sociale zekerheid ontstaat. Op deze manier krijgen zzp’ers betere mogelijkheden om een hypotheek af te sluiten, hebben ze toegang tot vangnetten voor arbeidsongeschiktheid en werkloosheid en krijgen ze meer mogelijkheden tot omscholing.

Wat we denken dat ze bedoelen is dat het makkelijker moet worden voor alle werkenden om contractvormen te combineren door zekerheden te koppelen aan de persoon en niet aan de contractvorm. Dit weten we omdat Volt de enige politieke partij is geweest die ons na onze feedback op hun concept programma heeft gevraagd wat we precies voor ogen hebben. Deze feedback hebben wij gegeven maar als dat onder het kopje De positie van de zzp’ers verbeteren plaatst dan worden er duidelijk aanpassingen gedaan waardoor de kern niet meer helemaal geraakt wordt. Toch zijn wij blij dat Volt interesse heeft getoond in de behoefte van Modern Werkenden.

Wat we verder kunnen opmaken is dat Volt eerder pleit voor meer nieuwe contractvormen dan voor minder en daarmee afwijkt van de ‘drie rijbanen’ (lees: werkvormen) waar de Commissie Borstlap voor pleit. 

Wij gaan de campagne van Volt met grote belangstelling volgen, want deze jonge politieke partij, die ook vooral uit jongeren bestaat, lijkt tot nu toe de enige partij te zijn die de toegevoegde waarde van het ondernemerschap ziet en ruim baan wil geven aan de ondernemer die inzet op sociaal maatschappelijke innovatie. Volt is groen, sociaal en pro ondernemerschap, een combinatie die steeds verder uit ons politieke landschap leek te verdwijnen.  

Partijprogramma Volt langs de Modern Werkenden Meetlat

We hebben het programma van Volt nauwkeurig gelezen en alle teksten die volgens ons onder de zes pijlers van Modern Werkenden vallen, onder de specifieke pijler geplaatst. De plus en de min geeft aan of dit een positieve of een negatieve bijdrage levert aan de pijler. Een plusminus geeft aan dat de tekst wel onder de pijler valt maar niet zoals wij denken dat Modern Werkenden dat voor ogen hebben. 

1. Modern Werkenden willen beter vertegenwoordigd en gehoord worden;

+/-  In de 21ste eeuw gaan veranderingen sneller dan ooit. Daarom is het des te belangrijker om de samenleving betrokken te houden. Veel mensen hebben echter het gevoel dat ze iets te zeggen hebben over wat er in hun buurt of in het land gebeurt, al jaren af. Het is dus tijd om onze democratie nieuw leven in te blazen. Succesvolle voorbeelden uit Europa kunnen ons hierbij helpen. Denk bijvoorbeeld aan het burgerpanel over het klimaat in Frankrijk en de versoepeling van de abortuswet dankzij een burgerraad in Ierland.

2. Modern Werkenden willen meer ruimte en vrijheid voor zelfstandig ondernemerschap en het combineren van werkvormen;

+ Het combineren van verschillende werk- en contractvormen moet makkelijker worden gemaakt voor zzp’ers zonder verlies van sociale zekerheid. Dat kan bijvoorbeeld door dit te koppelen aan de persoon en niet aan het contract, waardoor er voor iedereen een basis aan sociale zekerheid ontstaat. Op deze manier krijgen zzp’ers betere mogelijkheden om een hypotheek af te sluiten, hebben ze toegang tot vangnetten voor arbeidsongeschiktheid en werkloosheid en krijgen ze meer mogelijkheden tot omscholing. Zo zijn ook de mensen die kiezen voor flexwerk beschermd, betalen ze mee en behouden ze de vrijheid van flexwerk.

+ Gelet op het economische belang van innovatie, wil Volt dat zowel de Europese als onze Nederlandse overheid de steun voor innovatieve bedrijven nog verder uitbreidt. Hierbij kijken we naar speciale innovatie-hubs, waarin lichtere wetten gelden om bedrijven in een bepaalde sector de ruimte te geven tot innovaties te komen. Daarnaast denken we aan belastingvrijstelling voor jonge ondernemingen die hun winst in verdere groei steken en voor bedrijven die samen met technische universiteiten nieuwe technologieën ontwikkelen. 

+ Ondernemers die maatschappelijke doelen op de eerste plaats hebben, moeten ondersteund worden met een specifiek beleid voor sociale ondernemers. Nederland kan een inhaalslag maken door te leren van bijvoorbeeld Frankrijk, waar ondernemingen met een sociale missie al een speciale rechts- positie hebben.

+ Het bedrijfsleven is de plek om verder te ontwikkelen en daarmee zelf investeerder wordt van de toekomst. Daarom staat het stimuleren van (innovatief) ondernemerschap centraal voor Volt. De overheid moet mensen de mogelijkheden geven om ondernemerschap ten volle te benutten en daardoor een bijdrage te leveren aan de samenleving.    
                                                      
+ Met een digitaal portaal regelen ondernemers eenvoudig hun zaken met verschillende overheden. Bijvoorbeeld de jaarrekening en de belastingaangiften. Daarnaast moet het makkelijk worden online een nieuw bedrijf in Europa te beginnen en te voeren. Onder meer door het binnen de Europese Unie op elkaar afstemmen van fiscaal beleid. Zo maken we het makkelijker voor ons midden- en kleinbedrijf, de motor van onze economie, om hun zaken uit te breiden naar de rest van Europa.

3. Modern Werkenden willen minder regels en meer handhaving op slecht werk- en opdrachtgeverschap;

+ Politiek en overheid moeten meer sturen op welzijn in plaats van alleen op welvaart, zodat ieder van ons in principe de middelen zal hebben om op eigen kracht een comfortabel bestaan op te bouwen. Voor Volt geldt dat een vrije markt alleen goed kan functioneren met een goede marktmeester die kaders vaststelt om de negatieve gevolgen van de ‘vrije’ markt te voorkomen.     

+/- Volt wil dat mensen gelijke kansen hebben op de arbeidsmarkt en rechtvaardig beloond worden. Volgens Volt heeft corona-crisis heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat zzp’ers en uitzendkrachten en mensen met een nul-uren contract te afhankelijk zijn van onzeker werk. Hierdoor is hun inkomen onzeker. Op de huidige arbeidsmarkt kunnen ze vaak geen vast werk vinden en dat leidt met grote regelmaat tot misbruik van hun positie. Ook andere aspecten van de arbeidsmarkt vragen om verbetering, zoals de hoogte van de lonen, de mogelijkheden tot omscholing, kinderopvang en ouderschapsverlof. Zeker ook de werkloosheid onder jongeren in Nederland en Europa vraagt om extra aandacht. Tegenwoordig hebben steeds meer mensen een flexcontract (vooral jongeren) waardoor ze weinig sociale zekerheden hebben. Contracten met flexwerkers zijn voor de werkgever vaak goedkoop en makkelijk te beëindigen en dat leidt soms tot misbruik. Volt wil daarom de positie van flexwerkers verbeteren.  

+ Het combineren van verschillende werk- en contractvormen moet makkelijker worden gemaakt voor zzp’ers zonder verlies van sociale zekerheid. Dat kan bijvoorbeeld door dit te koppelen aan de persoon en niet aan het contract, waardoor er voor iedereen een basis aan sociale zekerheid ontstaat. Op deze manier krijgen zzp’ers betere mogelijkheden om een hypotheek af te sluiten, hebben ze toegang tot vangnetten voor arbeidsongeschiktheid en werkloosheid en krijgen ze meer mogelijkheden tot omscholing. Zo zijn ook de mensen die kiezen voor flexwerk beschermd, betalen ze mee en behouden ze de vrijheid van flexwerk.

+/- De overheid heeft de taak om voor dit soort nieuwe sociale vangnetten regels op te stellen die zelfstandigen beschermen. Hierbij is speciale aandacht nodig voor het uitwerken en garanderen van sociale zekerheden voor onvrijwillige zzp’ers.

4. Modern Werkenden willen geen verplichting maar wel toegang tot AOV en pensioen op vrijwillige basis;
+ Het combineren van verschillende werk- en contractvormen moet makkelijker worden gemaakt voor zzp’ers zonder verlies van sociale zekerheid. Dat kan bijvoorbeeld door dit te koppelen aan de persoon en niet aan het contract, waardoor er voor iedereen een basis aan sociale zekerheid ontstaat. Op deze manier krijgen zzp’ers betere mogelijkheden om een hypotheek af te sluiten, hebben ze toegang tot vangnetten voor arbeidsongeschiktheid en werkloosheid en krijgen ze meer mogelijkheden tot omscholing

5. Modern Werkenden willen meer autonomie voor alle werkenden;
–

6. Modern Werkenden willen arbeidsvorm neutrale bestaanszekerheid voor alle werkenden.        
+ Volt wil een inclusieve samenleving. Ook als het om werk gaat, mag niemand buiten de boot vallen. In dat verband moeten we ons ervan bewust zijn dat de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie en robotisering grote gevolgen zal hebben voor onze arbeidsmarkt. Vooral routinematig werk zal geautomatiseerd worden zodat er voor dat werk steeds minder mensen nodig zijn. Die ontwikkeling zal ook leiden tot nieuwe banen, maar het is de vraag hoeveel dat er zijn en hoeveel mensen omgeschoold kunnen worden. Volt vindt daarom dat we op een andere manier naar werk moeten kijken. Onbetaald vrijwilligerswerk, zoals mantelzorg of werk voor maatschappelijke organisaties, is voor onze samenleving niet minder waardevol dan betaald werk. Een basisinkomen kan een manier zijn om de bijdrage van mensen aan de samenleving te herwaarderen. Mogelijk is het een effectiever instrument om armoede te bestrijden dan het huidige toeslagensysteem. Een duidelijk financieel bestaansminimum dat altijd aan iedereen gegarandeerd kan worden. Daarom staat Volt positief tegenover het idee van een basisinkomen: een maandelijks bedrag, dat een bestaansminimum garandeert zonder de noodzaak dat je betaald werk moet vinden. Voordat we die grote stap kunnen zetten, moeten we de financiële haalbaarheid en alle mogelijke gevolgen onderzoeken en beoordelen. In Zweden, waar de basiszekerheid groot is, is overigens gebleken dat mensen die financiële bestaans- zekerheid hebben, innovatiever en creatiever worden. 

Hier vind je de linkjes naar onze bevindingen over de andere partijprogramma’s en de scores op de Modern Werkenden Meetlat.