GroenLinks langs de Modern Werkenden Meetlat

Partijprogramma Groenlinks: Tijd voor nieuw realisme  

GroenLinks schrijft net als D66 in haar partijprogramma dat het tijd wordt voor een radicale verandering. GroenLinks wil daarom deel uitmaken van de volgende regering zodat die zo links en progressief mogelijk wordt. Jesse Klaver noemt het partijprogramma van GroenLinks met trots ‘helder groen’ en ‘modern links’. 

‘Onze nieuwe economie bouwen we op al die mensen en bedrijven die eerlijk en duurzaam werken. Op goed werkgeverschap, normaal belasting betalen en oog voor de wereld en de mensen om je heen. Op het midden- en kleinbedrijf, startups, digitalisering, kennis en groene innovatie.’

Als we verder lezen valt inderdaad op dat GroenLinks radicaal en ambitieus wil vergroenen. Het gedeelte dat ‘modern links’ zou zijn, komt wat ons betreft minder sterk uit de verf. Er moet korte metten worden gemaakt met marktwerking en het aandeelhouderskapitalisme. De publieke sector moet worden versterkt, werk en inkomen moet eerlijk worden gedeeld, er moet worden geïnvesteerd in kunst en cultuur en er moet worden gestreefd naar nationale en internationale solidariteit. 

‘GroenLinks kiest voor een samenleving waarin de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Waarin de rekening wordt betaald door de grote bedrijven en de mensen met de hoogste inkomens en vermogens. Een samenleving waarin werken eerlijk wordt beloond en waarin we iedereen helpen om mee te doen.’

Links kunnen we het programma dus met recht noemen, maar aan de solidariteit en de manier waarop werk en inkomen volgens GroenLinks eerlijk gedeeld moet worden, hangt wat ons betreft toch een bekende spruitjeslucht. Zo willen ze stoppen met de ‘doorgeslagen flexibilisering’ en moet het vaste contract weer de norm worden. Tijdelijke contracten moeten duurder worden voor werkgevers, alle werkenden moeten voor de belasting gelijk behandeld worden en de arbeidskorting en de zelfstandigenaftrek moet worden omgevormd tot één korting die voor alle werkenden gelijk is. 

Net als D66 grijpt GroenLinks de coronacrisis aan om het vaste contract te verheerlijken en gaan ze voorbij aan het feit dat die crisis een grotere onzekerheid voor iedereen met zich meebrengt. Misschien raakt het de flexwerkers en zzp’ers als eerst maar als massaontslagen en faillisementen aan de orde van de dag zijn, dan biedt die vaste baan ook nog maar weinig zekerheid. Juist het vermogen om jezelf telkens opnieuw uit te vinden zorgt voor een grotere mate van bestaanszekerheid en laat dat nu een eigenschap zijn die niet bepaald wordt gestimuleerd bij de traditionele werknemers. 

We vinden het dan ook verontrustend dat GroenLinks zich nog stelliger dan D66 achter de ‘drie rijbanen-visie’ van de Commissie Borstlap schaart. Payrolling, contracting en nulurencontracten moeten volgens GroenLinks worden afgeschaft zodat er slechts drie contractvormen (rijbanen) overblijven: 

1. Het vaste en het tijdelijke contract voor het reguliere werk; 
2. het uitzendcontract voor ziek en piek:
3. en het zelfstandigencontract voor zzp’ers (red: wat dit ook moge zijn)

Als het over werkenden gaat, dan gaat het bij GroenLinks vooral over werknemers die wat hen betreft veel meer inspraak en zeggenschap moeten krijgen. Ook de traditionele vakbonden willen ze meer macht geven.

Onafhankelijke vakbonden vervullen een cruciale rol in onze samenleving, maar hun positie staat onder druk. Om ondermijning van cao onderhandelingen door nepvak-bonden tegen te gaan, leggen we wettelijk vast dat alleen onafhankelijke vakbonden een cao mogen afsluiten en dat werkgevers geen afspraken over primaire arbeidsvoorwaarden mogen maken met ondernemingsraden in bedrijfstakken of ondernemingen waarin onafhankelijke vakbonden actief zijn.

Nu weten wij niet precies wat GroenLinks met ‘nepvakbonden’ bedoeld. De moderne vakbonden die wij kennen geven alle werkenden in een onderneming of bedrijfstak zeggenschap, of ze nu lid zijn of niet. En aangezien de organisatiegraad van de bonden al jaren keldert omdat jongeren nauwelijks lid worden, lijkt het ons een veel betere voorwaarde om alle betrokkenen zeggenschap te geven.  

Toch, als we verder lezen komt GroenLinks ineens vernieuwend uit de hoek door ervoor te pleiten dat het basisinkomen stapsgewijs -binnen acht jaar- voor iedereen ingevoerd moet worden. De partij wil dat het fiscale stelsel wordt aangepast dat mensen met inkomens rond het minimuminkomen er flink op vooruitgaan, de middeninkomens erop vooruitgaan, en mensen met inkomens hoger dan twee keer modaal erop achteruitgaan.

Over zelfstandigen/zzp’ers schrijft GroenLinks slechts dit:

Zolang de coronacrisis duurt, geven we mensen die hun werk verliezen recht op een crisisinkomen. Mensen in loondienst krijgen recht op zeventig procent van het verdiende salaris. Zzp’ers en flexwerkers die geen recht hebben op een werkloosheidsuitkering krijgen 1.050 euro per maand.

Iedereen die werkt, moet zeker zijn van een goed pensioen. Daarom gaan werkgevers en opdrachtgevers pensioenpremie betalen voor iedereen die voor ze aan het werk is, ook voor uitzendkrachten en zzp’ers. We schrappen de wettelijke wachttijd voor een pensioenregeling zodat werkenden vanaf het begin pensioen opbouwen.

Er komt een collectieve basisvoorziening tegen arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden. Zelfstandigen kunnen zich daar bovenop vrijwillig bijverzekeren bij dezelfde publieke instantie die de basisvoorziening verstrekt. Werknemers houden dezelfde rechten en plichten als ze nu hebben, zoals loondoorbetaling tijdens de wachttijd en eventuele via een cao vastgelegde bovenminimale verzekeringen

Was Groenlinks, na D66, de partij die tijdens de vorige Tweede Kamerverkiezingen op de meeste stemmen van onze achterban kon rekenen (22%), nu geeft slechts 14% aan op GroenLinks te zullen stemmen. En aangezien GroenLinks er in hun partijprogramma voor pleit om de ruimte voor Modern Werkenden, en dan met name die van de zzp’er, in te willen perken, verwachten wij dat GroenLinks net als D66 niet op de radicale verandering aanstuurt waar Modern Werkenden met smart naar verlangen.  

De Werkvereniging is de grootste belangenorganisatie voor zzp’ers en andere Modern Werkenden. Momenteel zijn er zo’n 3 tot 4 miljoen Modern Werkenden, die geen van allen in het hokje van traditionele werkgever, werknemer of ondernemer vallen. De Werkvereniging is opgericht om al die modern werkenden een stem te geven. Benieuwd naar onze standpunten? Lees dan onze toekomstvisie ‘Zo willen Modern Werkenden leven, leren en werken’.

Lees ook het artikel op ZiPconomy over het partijprogramma van GroenLinks

Het partijprogramma van GroenLinks langs de Modern Werkenden meetlat:

We hebben het programma van GroenLinks nauwkeurig gelezen en alle teksten die volgens ons onder de zes pijlers van Modern Werkenden vallen, onder de specifieke pijler geplaatst. De plus en de min geeft aan of dit een positieve of een negatieve bijdrage levert aan de pijler. Een plusminus geeft aan dat de tekst wel onder de pijler valt maar niet zoals wij denken dat Modern Werkenden dat voor ogen hebben. 

1. Beter vertegenwoordigd en gehoord worden

x

2. Modern Werkenden willen meer ruimte en vrijheid voor zelfstandig ondernemerschap en het combineren van werkvormen;

+ Het midden- en kleinbedrijf is de banenkampioen van Nederland. Deze honderdduizenden ondernemers spelen met hun lokale en regionale betrokkenheid een onmisbare economische en sociale rol in de samenleving. Met steun- en stimuleringsmaatregelen voor groen en sociaal ondernemerschap, hulp bij digitalisering, mkb-vriendelijke aanbestedingen door de overheid en het gemakkelijker maken van Europese samenwerking in grensregio’s zorgen we ervoor dat het midden- en kleinbedrijf ook na de corona crisis deze rol kan blijven spelen.

– Er blijven drie contractvormen over: het vaste en het tijdelijke contract voor het reguliere werk, het uitzendcontract voor ziek en piek en het zelfstandigencontract voor zzp’ers. Deze contractvormen worden duidelijk van elkaar gescheiden en er wordt gehandhaafd op het gebruik. 

3. Modern Werkenden willen minder regels en meer handhaving op slecht werk- en opdrachtgeverschap;

+/- GroenLinks staat voor een publieke sector die is gebaseerd op samenwerking, vertrouwen en solidariteit. We nemen afscheid van de concurrentie, het wantrouwen en de controledrift.

+/- We maken schijnzelfstandigheid onmogelijk: we verhogen de premie voor werkgevers op tijdelijke contracten, behandelen alle werkenden gelijk voor de belasting en vormen de arbeidskorting en de zelfstandigenaftrek om tot één korting die voor alle werkenden gelijk is. Zelfstandigen krijgen recht op een fatsoenlijk minimumtarief. 

+/- We maken een einde aan uitbuiting via zonderlinge contractvormen. Payrolling, contracting en nulurencontracten worden afgeschaft.

+/- Een eerlijke arbeidsmarkt vraagt om het aanpakken van misstanden. We investeren in de inspectie door Sociale Zaken en Werkgelegenheid en verbeteren de samenwerking tussen inspectie, Belastingdienst, UWV en Kamer van Koophandel. De inspectie krijgt meer ruimte om zelfstandig onderzoek te doen en gaat ook handhaven op de naleving van cao-lonen, beloningsdiscriminatie, werkdruk, discriminatie en sociale veiligheid. Malafide werkgevers krijgen hoge boetes en moeten werknemers financieel compenseren bij misstanden.

+ We scherpen de regels voor de uitzendsector aan om een einde te maken aan de misstanden met malafide uitzendbureaus. Er komt een vergunningstelsel zodat niet iedereen zomaar een uitzendbureau kan beginnen, de kwaliteit goed wordt gewaarborgd en het toezicht eenvoudiger wordt.

+ GroenLinks strijdt voor gelijk loon voor gelijk werk, we pakken werkgevers en uitzendbureaus die zich schuldig maken aan uitbuiting hard aan en we verbieden schijnconstructies die uitbuiting faciliteren. We maken goede afspraken over arbeidsmigratie van buiten de EU. 

4. Modern Werkenden willen geen verplichting maar wel toegang tot AOV en pensioen op vrijwillige basis;

– Er komt een collectieve basisvoorziening tegen arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden. Zelfstandigen kunnen zich daar bovenop vrijwillig bijverzekeren bij dezelfde publieke instantie die de basisvoorziening verstrekt. (Werknemers houden dezelfde rechten en plichten als ze nu hebben, zoals loondoorbetaling tijdens de wachttijd en eventuele via een cao vastgelegde bovenminimale verzekeringen)

– Iedereen die werkt, moet zeker zijn van een goed pensioen. Daarom gaan werkgevers en opdrachtgevers pensioenpremie betalen voor iedereen die voor ze aan het werk is, ook voor uitzendkrachten en zzp’ers.  

5. Modern Werkenden willen meer autonomie voor alle werkenden;

+ GroenLinks staat voor een publieke sector die is gebaseerd op samenwerking, vertrouwen en solidariteit. We nemen afscheid van de concurrentie, het wantrouwen en de controledrift. We dringen de marktwerking terug en we verlagen de werkdruk. We geven onze professionals de waardering die ze verdienen en maken ze weer baas over hun eigen werk. Zodat ze kunnen bouwen aan een solidaire samenleving waarin iedereen meedoet. 

+/- Werk gaat over zekerheid, maar ook over eigenaarschap. Veel mensen zijn vervreemd geraakt van hun werk en het bedrijf waarvoor ze werken. Bedrijven worden steeds vaker gestuurd door aandeelhouders die uit zijn op kortetermijnwinsten en weinig geven om duurzaamheid of solidariteit. Dit aandeelhouderskapitalisme is onhoudbaar. Bedrijven horen gemeenschappen te zijn waarin werkgevers en werknemers verantwoordelijkheid voor elkaar dragen. Mensen die hun tijd en arbeid investeren in
een bedrijf horen meer inspraak te hebben dan mensen die alleen maar kapitaal leveren. Het is tijd voor een democratische economie.

+/- Werknemers krijgen medezeggenschap in belangrijke beslissingen, zoals fusies, overnames, reorganisaties, de inzet van nieuwe technologie op de werkvloer en de besteding van de winst. Binnen grote bedrijven krijgen werknemers het recht om de helft van de raad van commissarissen te benoemen. We zorgen voor betere ondersteuning van ondernemingsraden, gaan strenger handhaven op de verplichting om een ondernemingsraad te hebben en geven jongeren en flexwerkers de mogelijkheid om zich eerder verkiesbaar te stellen voor de ondernemingsraad. Ook stimuleren we de coöperatie als bedrijfsvorm.

+/- Werknemers krijgen het recht om een deel van hun werktijd zelf te kiezen waar ze werken als de aard van het werk dat toelaat. 

6. Modern Werkenden willen arbeidsvorm neutrale bestaanszekerheid voor alle werkenden.

+ We verhogen de AOW-uitkering zodat mensen met weinig of geen aanvullend pensioen zeker zijn van voldoende inkomen. 

+ GroenLinks voert stapsgewijs -binnen acht jaar- het basisinkomen in voor iedereen. Het fiscale stelsel wordt zo aangepast dat mensen met inkomens rond het minimuminkomen er flink op vooruitgaan, de middeninkomens erop vooruitgaan, en mensen met inkomens hoger dan twee keer modaal erop achteruitgaan. Onvoorwaardelijke inkomenszekerheid is de noodzakelijke basis voor een goed en effectief klimaatbeleid.

Hier vind je de linkjes naar onze bevindingen over de andere partijprogramma’s en de scores op de Modern Werkenden Meetlat.