Als we het programma ‘Tijd voor herstel’ van Nieuw Sociaal Contract doornemen dan valt vooral op dat ze zich achter het advies van de Commissie Borstlap scharen. Ze willen een publieke basisvoorziening voor alle werkenden en de tweedeling op de arbeidsmarkt tussen beschermde ‘vaste banen’ en onzekere ‘flexibele arbeid’ terugdringen. Helaas kiezen ook zij ervoor, net als de meeste andere politieke partijen, dat een vaste arbeidsrelatie weer de norm moet worden. NSC wil een eerlijke en inclusieve arbeidsmarkt met bestaanszekerheid.
Vaste baan de norm
Dit betekent dat normale dienstverbanden de norm worden. Uitzendarbeid is voorbehouden voor ‘piek en ziek’ en zelfstandigen krijgen duidelijkheid over de kaders waarbinnen zij kunnen ondernemen. De fiscale en sociale behandeling van werknemers, uitzendkrachten en zelfstandigen wordt zo veel mogelijk gelijkgetrokken, zodat uitzendbureaus en zelfstandigen niet met werknemers concurreren op arbeidsvoorwaarden. Het ontslagrecht wordt toekomstbestendig en rechtszekerheid geborgd voor werkenden en werkgevers.
Kennelijk hebben de mensen die het programma hebben geschreven niet naar onze podcast Werken aan Nederland met Hans Borstlap geluisterd. Hans Borstlap, voorzitter van de Commissie Regulering van Werk, zegt daarin dat hij wat ongelukkig is dat het begrip ‘werknemer tenzij’ in zijn rapport terecht is gekomen. Het gaat uiteindelijk om een gelijk speelveld, met basiszekerheden voor alle werkenden. Zonder dat er een hiërarchie is tussen verschillende contractvormen, zo legt hij uit.
Hans Borstlap: “Het vaste contract de norm? Dat zal je mij nooit horen zeggen.”
Wet DBA moet van tafel
Net als de Werkvereniging is NSC van mening dat de bestaande Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) van tafel moet. Zij geven als reden dat het stelsel om verkapte dienstverbanden tegen te gaan in de praktijk niet werkt.
Verder vindt NSC dat er heldere en meetbare criteria moeten komen voor de relatie tussen zelfstandigen zonder personeel en hun opdrachtgevers.
Deze criteria moeten zekerheid bieden voor alle betrokken partijen en handhaafbaar zijn voor toezichthoudende instanties (Belastingdienst, Arbeidsinspectie).
Publieke basisvoorzieningen voor alle werkenden
Omdat inmiddels zo’n 40% van de beroepsbevolking werkt op basis van een tijdelijk contract, als uitzendkracht of zelfstandige, wil NSC dat er een publieke basisverzekering voor alle werkenden komt.
Voor zelfstandigen bestaan er geen inkomensgerelateerde uitkeringen bij het verlies van werk of bij arbeidsongeschiktheid. Wij willen dat er een publieke basisverzekering voor arbeidsongeschiktheid komt voor alle werkenden, zoals is voorgesteld door de commissie Regulering van Werk (2020). Over de vormgeving en uitwerking vindt overleg plaats met alle betrokken partijen.
Een leven lang ontwikkelen
Wat NSC betreft moet een ‘leven lang ontwikkelen’ het nieuwe normaal worden;
Werkenden zullen de ontwikkelingen op hun vakgebied actief moeten volgen en hun vaardigheden en kennis moeten bijspijkeren. We hebben iedereen nodig en werkenden moeten duurzaam inzetbaar blijven.
Alle werkenden krijgen, als het aan NSC ligt, een persoonlijk ontwikkelbudget dat hen in staat stelt om zich persoonlijk te blijven ontwikkelen. Dit vraagt volgens de partij om een leercultuur binnen bedrijven en instellingen en om concrete afspraken over de voeding van het persoonlijke ontwikkelbudget voor training en scholing (bijvoorbeeld in plaats van de verplichte afdrachten aan O&O-fondsen).
Conclusie
Voor een partij met de naam Nieuw Sociaal Contract valt het ons tegen hoe conservatief de opvatting op het arbeidscontract is. Wij hadden gehoopt dat juist NSC open zou staan voor een echt ‘nieuw sociaal contract’ waardoor de vaste baan niet langer de norm hoeft te zijn omdat iedereen ongeacht de contractvorm toegang krijgt tot sociale zekerheid. Hierdoor zouden werk/opdrachtgevers weer een sociaal contract met elkaat aangaan waarbij het weer gaat over de inhoud van het werk en niet over de andere bestaanszekerheden. Helaas sluit NSC aan bij de meest conservatieve lezing van het advies van de Commissie Borstlap. Wat ons betreft is dat echt een gemiste kans, zowel voor de partij als voor de invulling van een Nieuw Sociaal Contract.
Partijprogramma NSC langs de Modern Werkenden Meetlat
We hebben het programma van NSC nauwkeurig gelezen en alle teksten die volgens ons onder de zes pijlers van Modern Werkenden vallen, onder de betreffende pijler gerangschikt. Een plus of een min geeft aan of de partij een positieve of een negatieve bijdrage levert aan de pijler. Een plusminus geeft aan dat de tekst wel onder de pijler valt maar niet zoals wij denken dat Modern Werkenden dat voor ogen hebben. De teksten zijn letterlijk uit het partijprogramma geknipt. Wij hebben hier en daar alleen het woord ‘we’ vervangen door ‘ze’ om te voorkomen dat het lijkt of de Werkvereniging dat vindt.
1. Modern Werkenden willen beter vertegenwoordigd en gehoord worden
x
2. Modern Werkenden willen meer ruimte en vrijheid voor zelfstandig professionals en het combineren van werkvormen
– We stoppen het doorgeschoten neoliberale marktdenken: een vaste arbeidsrelatie wordt weer de norm.
+/- De weg naar een toekomstbestendige en eerlijke arbeidsmarkt is gewezen door de commissie Regulering van Werk (2020). Wij beschouwen deze adviezen als de basis voor een nieuw sociaal contract tussen werkgevers, werknemers en zelfstandigen. Dit betekent dat normale dienstverbanden de norm worden. Uitzendarbeid is voorbehouden voor ‘piek en ziek’ en zelfstandigen krijgen duidelijkheid over de kaders waarbinnen zij kunnen ondernemen. De fiscale en sociale behandeling van werknemers, uitzendkrachten en zelfstandigen wordt zo veel mogelijk gelijkgetrokken, zodat uitzendbureaus en zelfstandigen niet met werknemers concurreren op arbeidsvoorwaarden. Het ontslagrecht wordt toekomstbestendig en rechtszekerheid geborgd voor werkenden en werkgevers.
3. Modern Werkenden willen minder regels en meer handhaving op slecht werk- en opdrachtgeverschap
+ De bestaande Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) moet van tafel, omdat het stelsel om verkapte dienstverbanden tegen te gaan in de praktijk niet werkt. Er moeten heldere en meetbare criteria komen voor de relatie tussen zelfstandigen zonder personeel en hun opdrachtgevers. Deze criteria moeten zekerheid bieden voor alle betrokken partijen en handhaafbaar zijn voor toezichthoudende instanties (Belastingdienst, Arbeidsinspectie).
4. Modern Werkenden willen geen verplichting maar wel toegang tot AOV en pensioen op vrijwillige basis;
+/- Inmiddels werkt zo’n 40% van de beroepsbevolking op basis van een tijdelijk contract, als uitzendkracht of zelfstandige. Voor zelfstandigen bestaan er geen inkomensgerelateerde uitkeringen bij het verlies van werk of bij arbeidsongeschiktheid. Wij willen dat er een publieke basisverzekering voor arbeidsongeschiktheid komt voor alle werkenden, zoals is voorgesteld door de commissie Regulering van Werk (2020). Over de vormgeving en uitwerking vindt overleg plaats met alle betrokken partijen.
5. Modern Werkenden willen meer autonomie voor alle werkenden;
x
6. Modern Werkenden willen arbeidsvorm neutrale bestaanszekerheid voor alle werkenden.
+ Alle werkenden krijgen als het aan NSC ligt daarom een persoonlijk ontwikkelbudget, dat hen in staat stelt om zich persoonlijk te blijven ontwikkelen. Dit vraagt volgens de partij om een leercultuur binnen bedrijven en instellingen en om concrete afspraken over de voeding van het persoonlijke ontwikkelbudget voor training en scholing (bijvoorbeeld in plaats van de verplichte afdrachten aan O&O-fondsen). Het beroepsonderwijs zal een scholingsaanbod moeten ontwikkelen dat goed aansluit op de behoefte van de werkvloer.
Terug naar de kieswijzer
Roos Wouters is aanjager van de Werkvereniging, een belangenplatform voor Modern Werkenden. Bij ons staat het werk en de werkenden centraal, niet de contractvorm.
Steun de Werkvereniging en zet je handtekening. Hoe groter onze achterban, hoe luider onze stem in de politiek en hoe groter onze impact. Laat je horen, sluit je aan.