Het concept verkiezingsprogramma van GroenLinks en de PvdA ‘Samen voor een hoopvolle toekomst’ gaat in vergelijking met veel andere verkiezingsprogramma’s uitgebreid in op de hervorming van de arbeidsmarkt. Daarbij geven ze aan dat een overheid die vertrouwen in haar burgers heeft, zeggenschap en steun geeft. Een vrij, zeker en waardig bestaan voor iedereen begint volgens GL/PvdA bij zekerheid van werk, inkomen en de toegang tot publieke voorzieningen, maar houdt daar zeker niet mee op. Dat klinkt de Werkvereniging als muziek in de oren, behalve dan dat de invulling ervan weinig ‘vrij’ is en ze de zeggenschap van de Modern Werkenden overslaat. Ben je werknemer in vaste dienst, of wil je dat worden en blijven, dan ben je hier aan het goede adres.
Niet alleen de aandeelhouders, ook werkenden moeten invloed kunnen uitoefenen op het bedrijf waar ze tijd en energie in steken. Dat kan door hun bijvoorbeeld een plek te geven aan de bestuurstafels in grote bedrijven en door de positie van ondernemingsraden en vakbonden te verstevigen, maar ook door als overheid actief nieuwe coöperatieve bedrijven aan te moedigen.
Wil je echter graag zelf bepalen hoe en onder welke arbeidsvoorwaarden je werkt, dan blijkt al snel dat dat vertrouwen, die zeggenschap en steun niet voor jou geldt. Ook GroenLinks en de PvdA blijven steken in het frame dat de meeste flexwerkers en zzp’ers dat tegen hun zin in doen, uitgebuit worden en beschermd dienen te worden. Dat veel van deze mensen hier geheel vrijwillig voor kiezen omdat ze zich juist op die manier vrij voelen en voldoende autonomie ervaren om hun werkleven naar eigen inzicht vorm te geven, lijkt niet tot de partijen door te dringen. Dat valt vooral goed te lezen in de onderstaande alinea’s.
Kwaliteitsvol werk behelst meer dan een goede beloning, een zeker contract en veilige arbeidsomstandigheden. De kwaliteit van werk gaat juist ook om de inhoud van het werk en de mate van ervaren autonomie en zeggenschap. Tijdelijke oproepkrachten, flexwerkers en zzp’ers verdienen bescherming en mogelijkheden om zich te verenigen. […]
We stellen een grens aan het aantal zzp’ers dat een zorginstelling maximaal mag inhuren. […]
We belonen werkgevers die mensen in vaste dienst nemen; werkgevers die dat niet doen gaan meer betalen. De overheid stimuleert het aanbieden van vaste contracten door de looptijd van aanbestedingen en subsidies te verlengen. Ook neemt de overheid weer mensen zelf in dienst in plaats van diensten te outsourcen. We maken een einde aan nuluren- en oproepcontracten.
Vaste contract de norm
Naar advies van de Commissie Borstlap moeten er wat GL en de PvdA maar drie contractvormen over te blijven:
1. Werknemer: het uitgangspunt is dat je gewoon in loondienst bent bij je werkgever met een vast of tijdelijk contract.
2. Uitzendkracht: tijdelijk werk dat niet of moeilijk te voorspellen is of werk dat ontstaat bij uitval door ziekte kan een werkgever invullen met uitzendkrachten.
3. Zzp’er: voor werk dat geen onderdeel is van de organisatie of dat niet behoort tot de gewone werkzaamheden en waarvoor bijzondere kennis nodig is, kan een werkgever een zelfstandig contract aanbieden aan zzp’ers.
Verder willen ze ook maken ze een einde maken aan draaideurconstructies:
de praktijk waarbij werkgevers en uitzendbureaus werknemers na drie tijdelijke contracten voor een halfjaar ontslaan, om hen daarna opnieuw tijdelijk in dienst te nemen voor hetzelfde werk. Werkgevers mogen voortaan nog maximaal twee tijdelijke contracten aanbieden binnen twee jaar, in plaats van drie tijdelijke contracten binnen drie jaar. Ook verlengen we de onderbrekingstermijn van een halfjaar naar vijf jaar. Dit gaat ook gelden voor seizoenwerkers, inclusief arbeidsmigranten.
Dat dit soort initiatieven de afgelopen decennia vooral nadelig hebben uitgepakt voor de mensen met de slechtste onderhandelingspositie, blijkt maar niet tot deze partijen door te dringen.
Net als de Werkvereniging vinden GL/PvdA dat Platformwerkers, zoals fietsbezorgers, taxichauffeurs of schoonmakers, bescherming tegen ziekte en pech verdienen. De manier waarop de partijen dat voor zich zien, is echter totaal anders dan die wij voor ogen hebben. Ondanks dat uit verschillende onderzoeken blijkt dat ruim 60% van de platformwerkers daar geen behoefte aan heeft, willen de PvdA en GL strenger handhaven op schijnconstructies door het werknemer-tenzij-principe in te voeren: iemand is in principe een werknemer en heeft recht op sociale zekerheid, tenzij wordt aangetoond dat iemand werkt als zelfstandig ondernemer. Aan de wil van de werkenden hebben de partijen dus geen boodschap.
Versterkte positie vakbonden
PvdA en Groenlinks willen actief beleid voeren om de traditionele vakbond te versterken met de introductie van een algemene cao-bijdrage. Deze bijdrage wordt van alle werknemers gevraagd, waarna zij gratis lid kunnen worden van een vakbond naar keuze.
Om ondermijning van cao-onderhandelingen door nepvakbonden tegen te gaan, leggen we wettelijk vast dat alleen onafhankelijke vakbonden een cao mogen afsluiten.
Onze ervaring leert dat de definitie van een nep- of onafhankelijke vakbond uiterst vaag is, waardoor vrijwel alle nieuwe vakbonden, zelfs de vakbond de Unie, regelmatig tot nepvakbonden worden verklaard. Aan het feit dat de meeste Modern Werkenden zich niet door de traditionele vakbonden vertegenwoordigd voelen, hebben de partijen dan ook geen boodschap.
Zzp’ers verplicht verzekerd en verplicht pensioen
Het kopje klinkt nog veel belovend: Collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioen voor alle werkenden. Lezen we verder, dan blijkt dat ze daarmee een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en een verplicht pensioen voor alle zzp’ers bedoelen.
Veel zzp’ers hebben geen vangnet in geval van pech of ziekte. Daarom komt er op termijn een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zzp’ers, met een eerlijke bijdrage van de opdrachtgever. We zorgen voor een betaalbare premie. Werknemers in loondienst houden dezelfde rechten en plichten die ze nu hebben, zoals loondoorbetaling bij de eerste twee jaar ziekte (de wachttijd) en eventueel via een cao vastgelegde bovenminimale verzekeringen. Alle werkenden – tot een bepaald inkomen – gaan voortaan verplicht vanaf dag één pensioen opbouwen. Opdrachtgevers van zelfstandigen betalen daaraan mee, zodat ook zzp’ers een fatsoenlijk pensioen opbouwen.
Toename zzp’er holt de solidariteit uit
Meer vrijheid en regie over het eigen werkleven, zo blijkt uit vrijwel alle onderzoeken, het hoofdmotief voor mensen om voor zichzelf beginnen. Zeker in de publieke sector. Deze zelfstandigen ziet de Werkvereniging als de kanaries die de kolenmijn uitvluchten omdat het zuurstofgehalte in de kolenmijn te laag is. Maar ondanks het feit dat de vakbond haar eerste echte successen juist voor de mijnwerkers behaalde, lijkt het aan de PvdA en GroenLinks voorbij te gaan dat ze de vinger nu naar de kanarie wijzen. Vooral uit de laatste zin in het volgende citaat blijkt dat je volgens de partijen kennelijk pas echt solidair bent als je samen met mijnwerkers stikt.
Onze publieke voorzieningen functioneren op basis van solidariteit. Dat geldt niet alleen voor de manier waarop ze bekostigd worden, maar ook binnen organisaties zelf. Het huidige systeem dat zorgt voor een toename aan zzp’ers holt die solidariteit uit, verlaagt de solidariteit binnen organisaties, drijft de kosten op en verhoogt de werkdruk voor collega’s die wel in loondienst blijven werken. Daarom komt er een limiet aan de inzet van zzp’ers in deze sectoren.
Conclusie
Voor een partij die een vrij, zeker en waardig bestaan voor iedereen wil creëren, laten ze mensen weinig vrij om hier een eigen invulling aan te geven. Alleen de werkgevers, de traditionele vakbond en de overheid krijgen het vertrouwen om zorg voor de werkenden te dragen. Voor Modern Werkenden blijft er weinig vrijheid over.
Partijprogramma GroenLink/PvdA langs de Modern Werkenden Meetlat
We hebben het programma van GroenLinks en de PvdA nauwkeurig gelezen en alle teksten die volgens ons onder de zes pijlers van Modern Werkenden vallen, onder de betreffende pijler gerangschikt. Een plus of een min geeft aan of de partij een positieve of een negatieve bijdrage levert aan de pijler. Een plusminus geeft aan dat de tekst wel onder de pijler valt maar niet zoals wij denken dat Modern Werkenden dat voor ogen hebben. De teksten zijn letterlijk uit het partijprogramma geknipt. Wij hebben hier en daar alleen het woord ‘we’ vervangen door ‘ze’ om te voorkomen dat het lijkt of de Werkvereniging dat vindt.
1. Modern Werkenden willen beter vertegenwoordigd en gehoord worden
– Om ondermijning van cao-onderhandelingen door nepvakbonden tegen te gaan, leggen we wettelijk vast dat alleen onafhankelijke vakbonden een cao mogen afsluiten.
2. Modern Werkenden willen meer ruimte en vrijheid voor zelfstandig professionals en het combineren van werkvormen
x
3. Modern Werkenden willen minder regels en meer handhaving op slecht werk- en opdrachtgeverschap;
– We stimuleren goed werkgeverschap. We gaan ons volop inzetten om de Europese norm van
een 80% cao-dekkingsgraad te halen. De inzet is dat cao’s die niet voldoen aan de voorwaarden
voor goede beloning en goed werk niet algemeen verbindend verklaard worden.
4. Modern Werkenden willen geen verplichting maar wel toegang tot AOV en pensioen op vrijwillige basis;
– Veel zzp’ers hebben geen vangnet in geval van pech of ziekte. Daarom komt er op termijn een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zzp’ers, met een eerlijke bijdrage van de opdrachtgever. We zorgen voor een betaalbare premie. Werknemers in loondienst houden dezelfde rechten en plichten die ze nu hebben, zoals loondoorbetaling bij de eerste twee jaar ziekte (de wachttijd) en eventueel via een cao vastgelegde bovenminimale verzekeringen. Alle werkenden – tot een bepaald inkomen – gaan voortaan verplicht vanaf dag één pensioen opbouwen. Opdrachtgevers van zelfstandigen betalen daaraan mee, zodat ook zzp’ers een fatsoenlijk pensioen opbouwen.
5. Modern Werkenden willen meer autonomie voor alle werkenden;
x
6. Modern Werkenden willen arbeidsvorm neutrale bestaanszekerheid voor alle werkenden.
+ Met een persoonlijk ontwikkelingsbudget en een omscholingsfonds maken we het makkelijker voor mensen om zich gedurende hun loopbaan te laten om- of bijscholen.
+ We evalueren de pilots omtrent ‘gewoon geld geven’ om te bezien welke groepen hier daadwerkelijk voor in aanmerking kunnen komen. Daarop voortbouwend onderzoeken we verschillende varianten waarmee een basisinkomen in Nederland kan worden ingevoerd.