Partijprogramma PvdA: “Ons plan voor een eerlijker en fatsoenlijker Nederland”
Net als de Partij van de Arbeid is ook de Werkvereniging voor een eerlijker Nederland. Bij het lezen van het partijprogramma van de PvdA – dat uit 105 pagina’s bestaat!? – bekruipt ons echter het gevoel dat de partij last heeft van een stockholmsyndroom. Dit is het psychologisch verschijnsel dat soms optreedt tijdens een gijzeling waarbij de gegijzelde sympathie voor de gijzelnemer krijgt. Ondanks het feit de PvdA geen goed woord voor werkgevers over heeft, pleiten ze er toch vurig voor dat iedereen in vaste dienst komt en blijft bij een werkgever.
De PvdA lijkt weinig oog te hebben voor de groeiende behoefte aan zelfbeschikkingsrecht onder werkenden. Een behoefte die zich voor velen vertaalt in het werken voor eigen rekening en risico. Dit vinden wij vreemd aangezien het met name de PvdA is die zich jarenlang heeft ingezet voor de emancipatie van de arbeider. Nu deze ‘arbeiders’ steeds vaker in staat zijn om zich los te maken uit de greep van de werkgever zou je verwachten dat de PvdA de vlag uit zou hangen maar het tegenovergestelde is het geval.
Er komt een werknemersvoordeel zodat het aantrekkelijker wordt om mensen in vaste dienst te nemen. Bedrijven die dat niet doen, belasten wij. De verschillen tussen werknemers en zelfstandigen nemen af. Het wordt veel aantrekkelijker om mensen in dienst te nemen. (red: Ja het staat er echt 2x) Opdrachtgevers van zelfstandigen gaan betalen voor de zekerheid van alle werkenden.
Uit het bovenstaande citaat kunnen we opmaken dat de PvdA het duurder wil maken voor werkgevers om met zelfstandigen te werken zonder dat die zelfstandigen daarvan profiteert. Daarmee lijkt de optimale emancipatie van de arbeider, namelijk het in staat zijn om voor jezelf te werken, niet van waarde voor de PvdA.
Net als de meeste andere politieke partijen, grijpt ook de PvdA de coronacrisis aan om het vaste contract nog verder te verheerlijken.
De coronacrisis zet de zekerheid van baan en inkomen voor veel Nederlanders op de tocht. De rauwe werkelijkheid van onzeker werk komt als een klap bij mensen binnen. Bijna drie miljoen mensen hebben nauwelijks een vangnet of werken geen vast aantal uren. Voor veel van deze mensen valt door de coronacrisis een groot deel van het inkomen weg.
De rauwe werkelijkheid dat de crisis ook de zekerheid van mensen met een ‘vaste baan’ op de tocht zet, lijkt niet bij de PvdA binnen te komen.
“Flexwerkers, werknemers met een nulurencontract en vele zelfstandigen hebben weinig bescherming. (…) Dat leidt niet alleen tot grote onzekerheid voor deze werkenden, het ondermijnt ook de onderhandelingspositie van andere werknemers. Fatsoenlijke werkgevers die hun personeel wél goede bescherming bieden moeten concurreren met werkgevers die al hun verantwoordelijkheden afschuiven. Dat is niet eerlijk. Daarom willen wij nieuwe zekerheden voor álle werkenden.”
Even lijkt het of de PvdA begrijpt dat zekerheden daarom aan het individu in plaats van aan de contractvorm gekoppeld moeten worden zodat alle werkenden zowel wendbaar als weerbaar worden. Die indruk verdwijnt echter snel als we lezen hoe ze de nieuwe zekerheden voor alle werkenden voor zich zien. Zo willen ze investeren in banen.
“Met crisisbanen willen we zorgen dat mensen die onverhoopt hun werk verliezen aan de slag kunnen in sectoren waar een tekort is, zoals bij GGD’en, in het onderwijs, bij politie en bij gemeenten.”
Met de werkgarantie moeten mensen van baan naar baan worden begeleid.
Als je je baan onverhoopt dreigt te verliezen zijn werkgevers verantwoordelijk om mensen zoveel mogelijk te laten toewerken naar een nieuwe baan, met steun van sociale partners en het UWV
Zekerheid bieden (wij denken dat het schijnzekerheid is) wil de PvdA belonen.
“Stop onzeker werk. Er komt een werknemersvoordeel zodat het aantrekkelijker wordt om mensen in vaste dienst te nemen. Bedrijven die dat niet doen, belasten wij.”
En de PvdA wil dat iedereen die werkt een fatsoenlijk pensioen krijgt en steun bij pech.
“Alle werkenden bouwen verplicht pensioen en bescherming tegen arbeidsongeschiktheid op, vanaf de eerste werkdag. Opdrachtgevers van zelfstandigen betalen daaraan mee, zodat ook zzp’ers op sociale bescherming kunnen rekenen bij tegenslag en voor de oude dag.”
Dit klinkt sympathiek maar als je bedenkt dat slechts 30% van de zzp’ers een opdrachtgever heeft – de rest heeft namelijk individuele klanten waaraan deze sociale bescherming niet zomaar doorberekend kan worden – dan klinkt het vooral dom. Dit soort knulligheden scharen we in het partijprogramma van Volt nog onder kinderziekten, maar bij van de PvdA verwachten we echt meer kennis van zaken en scharen dit dan ook eerder onder stemmingmakerij.
Behalve een verplicht pensioen en verplichte bescherming tegen arbeidsongeschiktheid voor zzp’ers wil de PvdA ook dat er een einde komt aan de onderbetaling van zzp’ers.
Dat een zzp’er onderbetaald krijgt, is het gevolg van de onevenredige concurrentiedruk. Daarom passen we de mededingingswet aan zodat zelfstandigen collectief kunnen onderhandelen over hun tarieven. Ook worden er (sectorale) minimumtarieven afgesproken, die minimaal gelijk zijn aan de volledige kosten voor een werknemer. Zo versterken we de positie van zzp’ers.
Van platforms wil de PvdA werkgevers maken tenzij ze het tegendeel kunnen bewijzen en ze willen ‘de wildgroei aan contractvormen’ stoppen. Daarmee schaart ook de PvdA zich achter het idee van de Commissie Borstlap om nog maar drie contractvormen toe te staan in de toekomst:
Uitgangspunt is dat je als werknemer gewoon in dienst bent bij je werkgever voor
1. wie je het werk doet (een werkgever is altijd de werkgever, tenzij…)
2. Alleen voor tijdelijk werk dat niet of moeilijk te voorspellen is kan het zijn dat je als werknemer tijdelijk via een uitzendbureau werkt.
3. Een werkgever kan je als zzp’er inhuren voor werk dat geen onderdeel van de organisatie is, dat niet behoort tot de gewone werkzaamheden van de werkgever en waarvoor bijzondere kennis nodig is.
Waar de Commissie Borstlap nog pleit voor het vergroten van de interne flexibiliteit bij organisaties, hoor je de PvdA niet. Over het ontslagrecht zijn ze echter luid en duidelijk:
“Aan de bescherming van het ontslagrecht wordt niet getornd.”
De overheid moet als het aan de PvdA ligt voorop gaan in de strijd voor zeker werk.
“De beveiligers van overheidsgebouwen, de chauffeurs van dienstwagens, de schoonmakers in ziekenhuizen en schoolgebouwen: zij verdienen een vaste baan. Niet alleen het leven van veel flexwerkers zal erop vooruitgaan. Ook de kwaliteit van hun werk en daarmee de kwaliteit van ons bestaan.”
Voor goede werkgevers en ondernemers wil de PvdA een tegemoetkoming.
“Het midden- en kleinbedrijf (mkb) is de banenmachine en innovatiemotor van de Nederlandse economie. Toch betalen deze bedrijven meer belasting dan multinationals. Wij willen echte ondernemers in het mkb ondersteunen. Het tweede jaar loondoorbetaling bij ziekte verzekeren we collectief voor bedrijven tot 25 werknemers, zonder aantasting van de rechten van werknemers.
Kennelijk zijn er in de ogen van de PvdA ook ‘onechte’ ondernemers. De ‘echte’ mkb-ondernemers kunnen ondertussen rekenen op een sigaar uit eigen doos – want het collectief verzekeren van loondoorbetaling bij ziekte wordt voor zover wij het begrijpen opgebracht door een belastingverhoging voor werkgevers.
Verder pleit de PvdA er net als GroenLinks voor om de vakbonden te versterken.
“Sterke vakbonden zorgen voor betere lonen, meer vast werk en een veiligere werkplek. Om de positie van onafhankelijke vakbonden te versterken verbieden we dat werkgevers afspraken kunnen maken met ondernemingsraden of zogenaamde gele vakbonden als er een onafhankelijke vakbond in het bedrijf of in de sector actief is. Bovendien krijgt iedere werkende recht op vakbondsverlof om zich in te kunnen zetten voor de vakbond.”
Van de deelnemers aan ons onderzoek Partij voor Modern Werkenden geeft maar liefst 88% aan zich niet meer vertegenwoordigd te voelen door de traditionele polder (de vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers) en de politiek. Daar gaat de PvdA met dit partijprogramma waarschijnlijk geen verandering in brengen.
Voor de sociaal en economisch geëmancipeerde arbeider lijkt geen plaats bij de Partij van de Arbeid. Dat vinden we jammer en ook een zorgelijke ontwikkeling omdat de partij kennelijk niet door heeft dat veel van de nieuwe zelfstandigen, zoals de zorgmedewerkers en de leraren juist voor zichzelf beginnen omdat ze hun vak niet naar behoren meer kunnen uitoefenen als gevolg dan het beleid van de overheid en de werkgever. Dat deze nieuwe Modern Werkenden de kanariepietjes in de kolenmijn zijn die als eerste hun vleugels hebben uitgeslagen omdat ze niet langer verstikt willen worden door de goedbedoelde zorg en bemoeienis van de werkgever en de overheid, ziet de PvdA kennelijk niet in.
Natuurlijk, zekerheid is fijn. Bestaanszekerheid, waardoor je durft te dromen over je toekomst: over de koop van je eigen huis, het beginnen van een gezin of het opstarten van een eigen bedrijf. Maar de statische baanzekerheid waar de PvdA naar streeft werkt verstikkend op een arbeidsmarkt in beweging. We verwachten dan ook dat de PvdA laag zal scoren als we dit partijprogramma langs de Modern Werkenden Meetlat leggen.
Lees ook het artikel op ZiPconomy over het partijprogramma van de PvdA
Partijprogramma PvdA langs de Modern Werkenden Meetlat
We hebben het programma van de PvdA nauwkeurig gelezen en alle teksten die volgens ons onder de zes pijlers van Modern Werkenden vallen, onder de specifieke pijler geplaatst. De plus en de min geeft aan of dit een positieve of een negatieve bijdrage levert aan de pijler. Een plusminus geeft aan dat de tekst wel onder de pijler valt maar niet zoals wij denken dat Modern Werkenden dat voor ogen hebben.
1. Modern Werkenden willen beter vertegenwoordigd en gehoord worden;
– Versterking vakbonden. Sterke vakbonden zorgen voor betere lonen, meer vast werk en een veiligere werkplek. Om de positie van onafhankelijke vakbonden te versterken verbieden ze dat werkgevers afspraken kunnen maken met ondernemingsraden of zogenaamde gele vakbonden als er een onafhankelijke vakbond in het bedrijf of in de sector actief is.
2. Modern Werkenden willen meer ruimte en vrijheid voor zelfstandig ondernemerschap en het combineren van werkvormen;
– Beloon zekerheid. Stop onzeker werk. Er komt een werknemersvoordeel zodat het aantrekkelijker wordt om mensen in vaste dienst te nemen. Bedrijven die dat niet doen, belasten zij. De verschillen tussen werknemers en zelfstandigen nemen af. Het wordt veel aantrekkelijker om mensen in dienst te nemen. Opdrachtgevers van zelfstandigen gaan betalen voor de zekerheid van alle werkenden.
– ze stoppen de wildgroei aan contractvormen. We staan in de toekomst nog drie contracten toe: Uitgangspunt is dat je als werknemer gewoon in dienst bent bij je werkgever voor
1. wie je het werk doet (een werkgever is altijd de werkgever, tenzij…)
2. Alleen voor tijdelijk werk dat niet of moeilijk te voorspellen is kan het zijn dat je als werknemer tijdelijk via een uitzendbureau werkt.
3. Een werkgever kan je als zzp’er inhuren voor werk dat geen onderdeel van de organisatie is, dat niet behoort tot de gewone werkzaamheden van de werkgever en waarvoor bijzondere kennis nodig is.
3. Modern Werkenden willen minder regels en meer handhaving op slecht werk- en opdrachtgeverschap;
+ Er komt een einde aan onderbetaling van zzp’ers. Dat een zzp’er onderbetaald krijgt, is het gevolg van de onevenredige concurrentiedruk. Daarom passen ze de mededingingswet aan zodat zelfstandigen collectief kunnen onderhandelen over hun tarieven. Ook worden er (sectorale) minimumtarieven afgesproken, die minimaal gelijk zijn aan de volledige kosten voor een werknemer. Zo versterken ze de positie van zzp’ers.
– Bedrijven mogen niet concurreren op arbeidskosten of zekerheden. In de wet regelen ze gelijke beloning en loonkosten voor alle arbeidsrelaties. Dit kan onder andere via een uitbreiding van de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (WAADI). Afwijking van deze bepalingen via de cao zijn niet meer toegestaan
– Een einde aan malafide uitzendbureaus. Om uitbuiting, discriminatie en slechte arbeidsomstandigheden tegen te gaan, komen er aangescherpte wettelijke eisen voor uitzendbureaus. Uitzendbureaus zijn er om mensen aan werk te helpen, niet om sociale verplichtingen te omzeilen. Iedere uitzendkracht krijgt recht op gelijke beloning, scholing en begeleiding. Ieder uitzendbureau betaalt een waarborgsom van minimaal 100.000 euro. Een uitzendovereenkomst duurt maximaal een half jaar zonder mogelijkheid tot verlenging. Uitsluiting van loondoorbetalingsplicht vervalt. Er komt een vergunningenplicht voor uitzendbureaus. Normen waaraan uitzendbureaus moeten voldoen worden vastgelegd in de wet. Overtreding leidt tot boetes en in uiterste gevallen tot een bestuursverbod.
+/- Het ‘doorlenen’ van uitzendkrachten aan andere uitzendbureaus wordt verboden. Zo blijft ondubbelzinnig duidelijk welke werkgever de verplichtingen draagt en waar werknemers hun recht kunnen halen.
+ Ze maken een einde aan de misbruik van mensen die grensoverschrijdend gedetacheerd worden. Ze voorkomen dat uitzendbureaus goochelen met de arbeidsrechten van werkenden. De Europese uitzendrichtlijn moet worden herzien om het kaf van het koren te scheiden in de uitzendsector. Een collega uit de EU is welkom, maar ook als arbeidsmigrant moet je zeker kunnen zijn van fatsoenlijke arbeidsomstandigheden en goede huisvesting, met gelijk loon voor gelijk werk in alle omstandigheden.
+ Er komt een Eerlijk Werk Ombudsman die optreedt als door het niet naleven van afspraken een publiek belang wordt getroffen. De Inspectie SZW handhaaft alleen de publieke wetten. De vakbonden kunnen de private handhaving niet alleen aan. Kwetsbare werkenden durven of kunnen vaak zelf niet optreden tegen misstanden. De Eerlijk Werk Ombudsman pakt onwenselijke ontwikkelingen op de arbeidsmarkt op en werkt hierbij samen met vakbonden en inspectiediensten.
4. Modern Werkenden willen geen verplichting maar wel toegang tot AOV en pensioen op vrijwillige basis;
– Iedereen die werkt krijgt steun bij pech en een fatsoenlijk pensioen. Iedereen betaalt naar vermogen mee. Alle werkenden bouwen verplicht pensioen en bescherming tegen arbeidsongeschiktheid op, vanaf de eerste werkdag. Opdrachtgevers van zelfstandigen betalen daaraan mee, zodat ook zzp’ers op sociale bescherming kunnen rekenen bij tegenslag en voor de oude dag.
5. Modern Werkenden willen meer autonomie voor alle werkenden;
+ Ze kiezen voor vertrouwen, perspectief en ruimte in plaats van registraties, controles en afvinklijstjes.
+/- Meer dan 1 miljoen werknemers ervaart stress of burn-outklachten. Dit leidt tot uitval, waardoor veel mensen ziek thuis komen te zitten, waarmee burn-out beroepsziekte nummer 1 is in Nederland. En toch blijven we hier met z’n allen mee door gaan. Werken tot het niet meer lukt. Deze ratrace is niet meer van deze tijd. Bovendien zorgen de vele flexbaantjes ervoor dat ook jonge mensen steeds eerder ziek uitvallen. De zorgen of je morgen nog mag werken geeft veel onzekerheid. Deze verschijnselen mogen niet normaal worden. Daarom wil de PvdA dat je de vrijheid hebt om ontspannen te kunnen werken. Een ontspannen samenleving waarbij je zeker kunt zijn van keuzevrijheid of je meer óf minder wilt werken. Een samenleving waarin je genoeg tijd hebt om tijd en zorg te kunnen geven aan je kind, dat je zelf kunt kiezen om buiten werktijd onbereikbaar te zijn en waarbij je na een leven van hard werk kunt genieten van een fatsoenlijk pensioen.
6. Modern Werkenden willen arbeidsvorm neutrale bestaanszekerheid voor alle werkenden.
+ Verhoging AOW. Na een leven hard werken kun je genieten van een ontspannen oude dag. De AOW gaat daarom omhoog.