Personeel aantrekken: Je moet eens weten wat ik allemaal wil

De laatste tijd hoor ik mijn vrienden die in de horeca werken, klagen dat ze geen personeel kunnen vinden en dat de jongeren die wel reageren heel verwend zijn. Dat ze allemaal eisen stellen zonder nog iets te kunnen. Op die leeftijd zouden zij zoiets niet in hun hoofd halen. 

Als ik ze vervolgens vraag of ze hun kinderen hebben geleerd om stil te zijn als de volwassenen praten, kijken ze me verwonderd aan. Nee, thuis onderhandelen ze met hun kinderen over van alles en nog wat en geven ze mee dat ze werk moeten zoeken waar ze plezier in hebben. Als ik ze dan veelbetekenend aan kijk en vraag of ze hun kinderen verwend vinden en wiens schuld dat dan is, valt het kwartje. 

Als je jongeren nu probeert te werven door ze alleen te vertellen wat jij van ze wilt, dan zullen ze denken: je moet eens weten wat ik allemaal wil. Mezelf kapot werken zoals mijn ouders doen om pas als je met pensioen bent te genieten, nee dank je. Jongeren willen leuk werk doen en geld verdienen om leuke dingen mee te doen. En zij hebben de baantjes nu voor het oprapen. Dan kan je klagen, maar dat helpt niks. Want er geen 18-jarige kinderen gebaard worden, zal de krapte op de arbeidsmarkt nog wel even duren. Als je de experts moet geloven wel 20 tot 30 jaar. Dus beter verdiep je je in de behoeftes van die jongeren, want anders sta je er alleen voor of kan je de tent sluiten.

Personeel aantrekken: Wat wil de jeugd en van tegenwoordig?

Dit is de top vijf volgens onderzoek van Youngcapital en onderzoeksbureau Motivaction onder ruim 1.000 jongeren tussen de 15 en 27 jaar:

1. Een goed salaris (79%)

2. Werk met betekenis (76%)

3. Ontwikkelen en groeien (73%)

4. Aantrekkelijke sfeer (56%)

5. Weinig reistijd (45%)

Een goed salaris en een goede relatie

Ja, een goed salaris staat op nummer 1, maar dat betekent niet dat dit het enige is wat ze belangrijk vinden. Jongeren snakken naar persoonlijke aandacht, zeker na corona. Ze willen vaak en veel feedback (opbouwend) maar ook gewoon onderdeel van een team zijn. Vraag ze daarom geregeld:

“Hoe gaat het met je? Heb je het nog naar je zin? En wat heb je van mij nodig?” 

Je zal een antwoord krijgen dat je misschien verwend vindt, maar als ze zich onderdeel van jouw team voelen, zullen ze langer bij je blijven. Onthoud, de rollen zijn nu echt omgedraaid. Voor jou nog tien anderen. Laat ze dus meedenken over de toekomst van je bedrijf en betrek ze bij (kleine) oplossingen. Dit is de generatie die opgegroeid is met games. Onlangs hoorde ik twee tieners in de trein praten. “Nee, ik ga echt nooit meer naar de film, dan heb ik helemaal geen invloed op de verhaallijn. Dat is vet saai. Ik wil mijn eigen avatar kiezen en invloed hebben op het narratief, weetje“, waarop de ander instemmend knikte.

Ik wil niet zeggen dat je je hele bedrijfsvoering aan ze over moet laten. Geef ze alleen wat meer ruimte waar dat kan. Denk aan zelfroosteren, meer flexibiliteit en meer autonomie. Vraag welke taken ze het liefst (niet) willen uitvoeren en kijk of ze dat kunnen afstemmen met collega’s. Misschien hebben zij daar minder problemen mee. Als iedereen het een ellendig klusje vindt, laat ze dan rouleren. Als je namelijk al die vervelende klusjes door de nieuweling laat uitvoeren, weet je zeker dat deze niet lang blijft. Sterker nog, ze zullen hun vrienden vertellen dat ze niet bij jou moeten gaan werken. 

Werk met betekenis en een aantrekkelijke sfeer

Wat ze onder ‘werk met betekenis’ verstaan? Voor de een zal dat een inspirerende bedrijfsvisie en missie zijn (van duurzaamheid tot inclusie) en voor de ander is dat snel geld verdienen om een scooter te kopen. Wat het ook is, ze willen gezien worden en met trots over hun werk en werkgever kunnen vertellen. De bedrijfscultuur en werksfeer zijn dan ook van groot belang. Niemand vertelt trots over zijn werk als de mensen vooral slecht over elkaar praten, als ze weggezet worden als verwende pubers en er voortdurend op hun vingers gekeken wordt. Vraag daarom wat ze graag willen leren en bereiken en hoe je ze daar bij zou kunnen helpen. Ook als dat niet direct werkgerelateerd is. 

Ontwikkelen en groeien

Zorg ook goed voor de mensen die van de horeca hun beroep hebben gemaakt. Draag bij aan hun groei en ontwikkeling. Dat kan je heel ruim opvatten. Want soms doe je dat al door ze vaste dagen te geven, vooral vaste dagen waarop ze echt vrij zijn. Een aantal vrienden van mij die al jaren in de horeca werken hebben inmiddels kinderen en/of de zorg voor een ouder. Ze hebben verantwoordelijkheden waardoor het echt noodzakelijk is om op vaste momenten vrij te zijn zodat ze hun leven naast het werk ook kunnen plannen. 

Vaak maken ze lange dagen, missen veel van thuis en worden ze vergeleken met hun vrienden in andere branches minder betaald. Ook merken ze dat alles wat er geautomatiseerd wordt vooral voelt als een manier om ze op de vingers te kijken. Dan is de horeca verlaten ineens geen gek idee meer. Een ander probleem waar nauwelijks over gesproken wordt, maar waar veel van mijn vrienden inmiddels tegenaan lopen is het drank- en drugs gebruik in de horeca. Na een dag knallen nog even met z’n allen nazitten was ooit een welkome ontspanning, maar nu, na een aantal jaar, breekt dat ze steeds vaker op. Toch zullen ze dit niet snel aankaarten, zeker als de cultuur er niet naar is. Drank en drugsgebruik op een veilige manier bespreekbaar maken en hulp bieden waar dat nodig is, kan ervoor zorgen dat je je trouwe personeel niet verliest. Ook dat valt onder de behoefte aan ontwikkeling en doorgroeien. Vraag ze wat ze nog willen leren maar ook wat ze nodig hebben om bepaalde ongezonde gewoontes weer af te leren. 

Sociale dieren

In de horeca werken is een feest voor sociale dieren, zolang ze zich onderdeel van een vrolijke familie voelen die veel van je vraagt maar ook veel terug geeft. Sociale dieren willen leuke collega’s, lekker eten en drinken, mensen ontmoeten en die in de watten leggen. Dat kan echt niet op tegen fietsen voor een Uber of werken bij de GGD. Maar het sociale dier is ook een gevoelig dier. Eentje die gewaardeerd wil worden, die niet bang is om te zeggen waar het op staat en die in actie of opstand komt als ze zich weggezet voelen als een vervangbaar radartje. Dan is zo’n baan bij de GGD ineens aantrekkelijker. 

En als je dat allemaal niet ziet zitten, is er dan nog hoop?

Eerlijk gezegd, als jij nog een stevige buffer hebt, dan kan je het misschien uitzingen totdat de collega’s die ook niks met de bovenstaande adviezen doen, failliet zijn. Dan zullen er weer wat meer werkzoekenden zijn. Maar wees niet verbaasd als die dan voor je collega’s gaan werken die wel wat met de bovenstaande adviezen doen. Want zelfs als je de digitalisering inzet om je personeel te ontzien (en niet om ze te controleren), dan nog blijf je mensen nodig hebben. Want echt, het personeelstekort zal nog wel even aanhouden. Mijn boodschap is er misschien één die je liever niet wil horen maar het komt hierop neer: het is slikken of stikken, want voor jou nog tien anderen.  

Roos Wouters is aanjager van de Werkvereniging, een belangenplatform voor Modern Werkenden. Bij ons staat het werk en de werkenden centraal, niet de contractvorm. 

Steun de Werkvereniging en zet je handtekening. Hoe groter onze achterban, hoe luider onze stem in de politiek en hoe groter onze impact. Laat je horen, sluit je aan.