Moderne arbeidsmarkt en recht
Opjutter Sascha Janssen – advocaat gespecialiseerd in arbeidsrecht, de Wet DBA (de zzp’er) en Pensioen- en Verbintenissenrecht – constateert dat onze manier van werken en de behoeftes van (modern) werkenden de afgelopen circa 15 jaar aanzienlijk veranderd zijn, maar dat passende regelgeving hieromtrent hopeloos uitblijft. In deze blog geeft Sascha aan wat volgens haar nodig is om de regelgeving omtrent arbeid aan te doen sluiten op de behoeften van de 21e eeuw.
Beroepen voor ‘a life time’ zullen steeds meer afnemen. Schoolgaande jongeren gaan straks beroepen uitoefenen, die (deels) nog niet bestaan. Banen gaan verdwijnen en we moeten op een andere manier gaan nadenken over wat er speelt op de arbeidsmarkt. Maar terwijl onze manier van werken en de behoeftes van (modern) werkenden de afgelopen circa 15 jaar aanzienlijk veranderd zijn, blijft passende regelgeving hieromtrent hopeloos uit. De arbeidsmarktproblematiek is nog steeds één van die thema’s waar de Haagse politiek maar geen besluiten in lijkt te kunnen of willen nemen. De ene commissie na de ander wordt opgericht, zonder dat er daadwerkelijk knopen worden doorgehakt over een aantal ‘hete hangers’.
De toename van andere vormen van arbeid dan het vaste arbeidscontract (payrolling, uitzendwerk, detachering, zelfstandigen met of zonder personeel) leidt tot veel discussie, veel ‘fake news’ maar helaas nog niet tot oplossingen. En dat is betreurenswaardig, want onze arbeidsmarkt heeft baat bij duidelijkheid en bij regels waarbij zowel rekening wordt gehouden met de zwakkeren (en dat hoeven geenszins altijd “de gedwongen zzp’ers” te zijn) als met de behoefte aan vrijheid en een andere kijk op werken.
Als advocaat (gespecialiseerd in arbeidsrecht in brede zin) zie ook ik dat zowel werkenden als werkverstrekkers behoefte hebben aan een vernieuwing van ons stelsel. Simpel gezegd: de regelgeving omtrent arbeid dient vanuit de 20e eeuw eindelijk eens de 21e eeuw ingetrokken te worden.
Nu zult u wellicht vragen of zeggen: maar de Wet Werk en Zekerheid (WWZ) die dateert uit 2015 en is toch ‘21e eeuwig’? En de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie (DBA) is op 1 mei 2016 ingevoerd! Ze zijn in Den Haag dus wel bezig met aanpassingen naar deze tijd. Nee. De WWZ heeft alleen maar tot meer juridisering geleid.
Ik zal u twee voorbeelden geven. Ten eerste blijkt uit de diverse uitspraken sinds de invoering van de WWZ hoe deze wet tot discussie en ook tot onbegrijpelijke of tegenstrijdige uitspraken leidt. Zelfs de Hoge Raad neemt soms onbegrijpelijke standpunten in over hoe de WWZ gelezen moet worden. Als vooraanstaande juristen al zoveel met elkaar bakkeleien over de uitleg van een wet, hoe moet de gemiddelde Nederlander hier dan nog iets van begrijpen?
Ten tweede is ontslag van werknemers onder de WWZ zo mogelijk nog moeilijker geworden. Dat maakt werkgevers weer huiverig ten aanzien van het aangaan van vaste arbeidscontracten; vandaar de behoefte aan ‘flexibelere arbeid’. De Wet DBA is min of meer direct ‘on hold’ gezet qua handhaving (de ‘kwaad-willenden’ uitgezonderd) en ook dat geeft al aan hoe onwerkbaar deze wet in de praktijk is.
Meer dwingende regels voor werkgevers met betrekking tot de arbeidsovereenkomst (ziekte, ontslag, administratie, arbeid en zorg, flexwet), verklaart (deels) ook de behoefte in de markt om andere contracten aan te gaan dan vaste arbeidscontracten. Een concreet voorbeeld hiervan: de (wereldwijd vergeleken) unieke Nederlandse wetgeving om werkgevers twee tot drie jaar salaris van de werknemer te laten betalen bij ziekte (en zelfs tot 12 jaar in de vorm van premieverhogingen) trekt een zware wissel op ondernemerschap en werkgevers. Banen creëren wordt in dit land niet altijd beloond.
Tijd dus om afscheid te nemen van de kunstmatig gecreëerde kloof tussen werknemer versus zelfstandige.
Is er licht aan het einde van de tunnel?
Ja! Het feit dat de Haagse kaasstolp en de polderpartijen er niet uitkomen, komt doordat zij rondjes blijven lopen in een doolhof, een doolhof gebouwd ver terug in de vorige eeuw. De Werkvereniging heeft besloten het doolhof te verlaten en is zogezegd over de heg gesprongen. Vanaf dit schitterende braakliggende terrein denkt de Werkvereniging na over wat wij als maatschappij voor een nieuw passend stelsel kunnen bouwen. Een nieuw stelsel met een balans tussen zekerheid/zorg en vrijheid/keuzes. En als je zo kijkt, en niet vanuit ouwe perspectieven die je horizon vervuilen, maar met een open blik, dan zie je zoveel mogelijkheden.
Wat ik dan zie?
Enkele gedachtes:
Creëer een nieuwe wet waarin alle werkenden een minimale bescherming krijgen. Deze minimale bescherming gaat op sommige punten verder dan wat nu geldt voor zelfstandigen. Hierbij kan je denken aan:
- Een collectieve minimale (bijvoorbeeld minimaal verzekerd zijn tegen x % van de bijstandsnorm) inkomens-arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle werkenden! Wil je tegen hoger inkomensverlies verzekerd zijn, dan kan je individueel aanvullend meer verzekeren.
- Een minimum ondergrens qua inkomen/omzet (of gelijkstelling aan loondienst-inkomen) voor een zelfstandige om concurrentievervalsing en uitbuiting tegen te gaan.
- Aanpassing van het pensioenstelsel, niet langer uitgaande van branches/bedrijven maar uitgaande van ‘pensioen volgt de werkende’.
- Veiligheidswetgeving en regels op het terrein van gelijke behandeling.
Nieuwe wetgeving die moet gelden voor alle werkenden zou op sommige punten qua bescherming minder ver moeten gaan dan nu het geval is voor werkenden op basis van een arbeidscontract. Hierbij kan je denken aan:
- Versoepeling ontslagrecht (desnoods door toekenning van hogere vergoeding dan de transitievergoeding). Het MKB – de motor van Nederland – heeft geen tijd en geld voor ellenlange dossiervorming en jarenlange juridische procedures. Schaf bijvoorbeeld de herplaatsingsplicht in geval van gebleken disfunctioneren af.
- Streef naar gelijke behandeling van vaste- en flex medewerkers, maar niet met ingewikkelde regelgeving e.d;
- Beperk de financiële aansprakelijkheid voor werkgevers bij ziekte, bijvoorbeeld – zie ook hiervoor – door werknemer zich individueel hiervoor te laten verzekeren. De werkgever kan dan wel (verplicht) meebetalen aan de premies.
Een nieuwe wet zou ook meer oog moeten hebben voor de (snel gaande) ontwikkelingen en veranderingen in onze manier van werken en dus het ‘employable’ houden van de arbeidskrachten. De transitievergoeding was hier ooit voor bedoeld maar dat is uiteindelijk niet van de grond gekomen. Tijd dus om ook na te denken over het van waarde blijven van alle werkenden voor de arbeidsmarkt en over adequate en tijdige bijscholing.
Er is werk aan de winkel!
Auteur: Sascha Janssen is advocaat gespecialiseerd in arbeidsrecht, de Wet DBA (de zzp’er) en Pensioen- en Verbintenissenrecht
Comments 5
Interessant artikel en ben het deels eens met deze advocaat voor arbeidsrecht. Je moet het inderdaad aantrekkelijk maken voor werkgevers en ondernemers om mensen aan te nemen. Aan de andere kant is een goede bescherming tegen ontslag en dergelijke natuurlijk wel belangrijk, maar iets flexibeler mag het allemaal wel. Dit lijkt sowieso wel te passen bij veel mensen, die niet meer hun hele leven voor een werkgever blijven werken, maar verschillende ervaringen willen opdoen. https://www.paulvandijkadvocaat.nl/rechtsgebieden/arbeidsrecht
Eens! De huidige wetgeving houdt werknemers, werkgevers en zelfstandigen gevangen in een wirwar v regels. Het uitvoeren en hanhaven v die regels kost een fortuin. Mensen blijven hangen in banen die niet meer bij ze passen en mensen die ‘averij’ hebben opgelopen, maken nauwelijks kans op nieuw werk. Ze blijven zitten in hun gouden kooi en gaan met innerlijk ontslag. Een nieuw, simpel stel regels dat mensen aanmoedigt om zich te ontwikkelen met behoud v basiszekerheid zou kunnen zorgen voor een dynamischere arbeidsmarkt met meer rendement. Haal een bezem door stoffige wetten en inspireer degenen die dat aankunnen, zonder de werkmatig ‘geblesseerden’ te verwaarlozen.
Een eenvoudige, voor de leek leesbare nieuwe wet over de permanente, of tijdelijke arbeidsovereenkomst, de verlening van diensten en de opdracht, pensioen en verzekeringen is meer dan nodig. Wetten als in boekvorm uitgegeven leerboeken, die kort en duidelijk te snappen en te volgen zijn met inhoudsopgaven, kopjes en verwijzingen. Een pedagogisch wetboek van het arbeidsrecht van de 21ste eeuw met de eenvoud van een leerboek zoals indertijd geschreven door Prof. Mr W.C.L. van der Grinten, Arbeidsovereenkomstenrecht, Samson, serie bedrijf en recht, 10de druk, Alphen aan den Rijn 1971. Ik sluit me aan bij Sascha, we hebben nodig een op de werkvloer voor een ieder werkbare Wet Werk. Een wet die goed uitlegbaar, logisch in elkaar zit en praktisch.
Author
Beste G.J.A.M. Bogaers, Dank voor de tip en de steunbetuiging!
Het goede aan dit verhaal vind ik dat niet alleen de zwakke punten in wet- en regelgeving worden aangehaald, maar dat er creatieve, in deze tijd passende oplossingen worden voorgelegd.