Er leiden vele wegen naar Rome maar het is de eerste stap die telt. Julius Kousbroek, deelnemer van de Werkvereniging en Managing Director van WePayPeople, roept u – ons allen – op om die eerste stap te zetten. In plaats van werkenden in een ouderwets keurslijf te dwingen waarbij ze moeten kiezen tussen de status van werkgever of werknemer, zou het volgens Julius goed zijn wanneer de overheid met een open blik om zich heen kijkt om te snappen wat de huidige deelnemers aan de arbeidsmarkt aan het doen zijn en op basis daarvan te kijken hoe knelpunten weggenomen kunnen worden zodat we samen kunnen werken aan een betere arbeidsmarkt zonder te vervallen in constructies die al decennialang verouderd zijn.
Toen Roos Wouters van de Werkvereniging mij vroeg om mijn visie op de moderne arbeidsmarkt te verwoorden, omschreef ze het als: “Hoe zie je jouw Rome?” Rome is natuurlijk een stad met veel gedaanten maar een rode draad in haar geschiedenis is dat ze zichzelf altijd opnieuw heeft uitgevonden. Het is hoog tijd dat de Nederlandse arbeidsmarkt dat ook doet. Ik ben ervan overtuigd dat steeds meer mensen zullen kiezen voor flexibiliteit en variatie in hun professionele leven door middel van zogenaamde stapelbanen. Aan de hand van het voorbeeld van Marcus – een goede Romeinse naam maar maakt u er vooral Julia van als u dat beter uitkomt – wil ik u tonen hoe een ‘normale’ werkweek er in de nabije toekomst uit kan zien.
Marcus start op zondag, maandag, woensdag en vrijdag (op dinsdag- en donderdagmorgen verleent hij mantelzorg aan zijn moeder) de ochtend met het zetten van perfecte cappuccino’s in een koffietent om de hoek waarvan hij deels eigenaar is. ’s Middags geeft hij muziekles op basisscholen en vier avonden per week werkt hij op een klantensupport centrum van een luchtvaartmaatschappij. Daarnaast verkoopt hij online spijkerbroeken die hij samen met een vriend importeert. Doordat hij fluctuaties in het inkomen uit zijn flexibele bezigheden opvangt met zijn vaste werkzaamheden kan hij goed rondkomen. Bovendien kan hij zijn creativiteit en ondernemerszin kwijt en deels zijn eigen tijd indelen zodat hij er voor zijn moeder is. Verder draagt hij bij aan ons sociale stelsel, loopt hij niet onverzekerd rond en bouwt een pensioen op.
Marcus is geen werkgever of werknemer in de klassieke zin des woords maar een ondernemende werkende. Helaas passen zijn activiteiten niet in het huidige stramien en valt hij daardoor vaak tussen wal en schip. Rome is uiteraard niet in één dag gebouwd en daarbij heeft zij gedurende de millennia van haar bestaan een aantal radicale metamorfosen ondergaan. De gedachte om de complete arbeidsmarkt af te branden om die vervolgens naar eigen inzicht weer op te bouwen is een verleidelijke maar ik weet niet of dat nodig is. Het is echter evident dat er iets ingrijpenders moet gebeuren dan het gebruikelijke lapwerk via halfbakken wet- en regelgeving.
In plaats van werkenden in een ouderwets, door vakbonden ontworpen jaren ’50 keurslijf – gebaseerd op tijd in plaats van arbeid – te dwingen waarbij ze moeten kiezen tussen de status van werkgever of werknemer, zou het goed zijn wanneer de overheid met een open blik om zich heen kijkt om te snappen wat de huidige deelnemers aan de arbeidsmarkt aan het doen zijn. Op basis daarvan kan gekeken worden hoe knelpunten weggenomen kunnen worden en de huidige gang van zaken verbeterd en gefaciliteerd dient te worden zodat we samen kunnen werken aan een betere arbeidsmarkt zonder te vervallen in constructies die al decennialang verouderd zijn.
Dat faciliteren kan eigenlijk al heel snel en simpel door naar onze sociale zekerheden en het belastingstelsel te kijken en er zo voor te zorgen dat alle werkenden in Nederland dezelfde rechten en plichten krijgen, de verantwoordelijkheden delen wat betreft ons sociale stelsel maar ook van dezelfde voordelen gebruik kunnen maken. Veel ZZPers gedragen zich en worden behandeld alsof ze in dienst zijn. Zowel opdrachtgever als zelfstandige profiteren hiervan – goedkope tarieven, fiscale voordelen – maar het creëert ook oneerlijke concurrentie op de arbeidsmarkt en holt ons sociale stelsel uit. Dit terwijl veel mensen in traditioneel dienstverband werken eigenlijk flexibeler in het leven zouden willen staan maar afgeschrikt worden door de onzekerheden van het ondernemerschap. Door één belastingregime voor werkenden en voor iedereen toegankelijke arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en pensioenvoorzieningen zorgen we ervoor dat iedereen zich vrijer op de arbeidsmarkt kan bewegen en de verschillen tussen werkgevers en werknemers vervagen.
Vanzelfsprekend leiden er meerdere wegen naar Rome en hoewel de afstand per route verschilt, is het de eerste stap die telt. Die moet door u – ons allen – gezet worden. Kaart schijnconstructies aan, praat met werkgeversorganisaties en zet een lobby op richting Den Haag. U vindt in mij een medestander.
Auteur: Julius Kousbroek is Managing Director van WePayPeople