Het Festival voor Modern Werkenden had dit jaar negen boeiende sprekershoeken verdeeld over drie rondes.
Waaronder eentje met Martijn Aslander, die alles doet wat hem leuk lijkt. Eén beroep is niks voor hem. Hij noemt zich onder meer schrijver, spreker, uitgever, journalist en politieagent. Aan het begin van zijn twintig minuten durende spreekwaterval trakteert hij de aanwezigen op zijn boek ‘Ons werk is stuk’, waarvan hij medeauteur is. Ooit wilde Aslander miljonair worden, maar in zijn twintiger jaren strandde die droom met een schuld van drie ton. Op zijn zevenentwintigste besloot hij daarom om in plaats daarvan te gaan voor twee nobelprijzen. Want één is te gewoon.
“A big hairy audacious goal.” Waarbij hij zich in zijn handelen op wil stellen als een padvinder, onderzoekend en hulpvaardig. Na die inleiding komt hij tot de kern met de retorische vraag: “waarom is ons werk stuk?”, om zelf te antwoorden: “omdat we werken met monetair kapitaal.” Het probleem dat hij daarbij ziet is dat qua technologie en menskracht veel maatschappelijke vraagstukken zijn op te lossen, maar bureaucratie daarbij in de weg staat. En veel beleid en bureaucratie ontstaan uit pogingen om de economie te beheersen. Aslander gelooft liever in de kracht van sociaal en informatiekapitaal. De ontwikkeling van menselijk kapitaal betekent onder meer: “we moeten niet langer dan vier uur per dag achter een scherm zitten, langer betekent: minder aandacht.”
De hersenen van de mens zijn er niet op gemaakt, en ook niet op informatieverwerking zoals een computer dat doet. “Dat velen wel langer dan vier uur per dag achter een pc zitten en geloven dat de mailstroom hun werk is, is symptoom van een probleem.” Ons werk is stuk.
“Het ambacht van kennis moet je leren. Het is niet hetzelfde als je digitale workflow,” betoogt hij. En ook niet hetzelfde als de documentenstructuur in een pc. Het brein is overbelast, ons hoofd is hiervoor niet bedoeld. De prefrontale cortex is er niet voor ontwikkeld. En efficiëntie is niet hetzelfde als slagkracht.
Wie er iets aan wil doen, verwijst naar zijn site www.digitalefitheid.nl. Een gratis tip vast voor de aanwezigen: doe zo weinig mogelijk met pc. “Ik schrijf zelf nooit stukken”, bezweert hij.
Een andere spreker is Edward Belgraver. Hij heeft zich ontwikkeld in het loonstrookje. “Dat doet ‘t niet goed op verjaardagen”, constateert hij zelf. “Ik ben een nerd.” Belgraver is onder meer oprichter van Verloning.nl, dat 39.000 mensen bemiddelt.
“Hybride werkers tussen zzp en loondienst”, legt hij uit. Ook hij vecht tegen de bureaucratie die hij waarneemt, met name waar het gaat om werkenden. “De sectoren waar de overheid het sterkst in aanwezig is, kent ook de grootste personeelstekorten”, stelt hij, “zoals de zorg en het onderwijs.” De overheid faciliteert niet, maar controleert. Hij noemt bijvoorbeeld de Kinderwet van Van Houten, eind 19e eeuw. Die werd niet in het leven geroepen om kinderen te beschermen, maar om ervoor te zorgen dat hun ouders niet werkloos waren.
Belgraver noemt ook het perverse stelsel van subsidies en toeslagen. Mensen die later kinderen krijgen omdat ze eerst een vast contract willen. Een overheid die mensen niet de gelegenheid geeft om na hun dertigste van beroep te veranderen, maar wil dat stratenmakers doorgaan met hun werk, ook als ze dat niet meer kunnen. Belgraver werkt daarom aan “De Werkgever”, zijn werktitel (pun intended) voor een coöperatie in oprichting die de belangen van alle werkenden moet behartigen.
“Inkomensgarantie tot je 68e, bij werkloosheid en ziekte.” Het UWV in de vorm van een coöperatie, legt hij uit. Want: “het is heel gek dat een organisatie die uitkeringen moet verstrekken vooral bezig is om dat te beperken.”
De Werkgever daarentegen kent alleen een periode van twee maanden eigen risico. En focus op preventie: zorgen dat mensen wél door kunnen werken en gelukkig blijven in hun werk, door op tijd te kijken naar de kansen als omscholing en ontwikkeling. Hij vraagt de aanwezigen: “Waarom zijn we succesvol in wat we doen: zijn dat de skills, het talent, het hard werken…?” Om zelf het antwoord te geven: “Werken gaat om werkgeluk, en dat creëer je.”
De vraag hoe hij De Werkgever door de politiek gaat loodsen, die vooralsnog erg gehecht lijkt aan het huidige sociale stelsel, wuift hij weg. “Ik ben ondernemer. Ik fiks dingen.”
Wil je weten waar Martijn en Edward en onze overige sprekers te vinden zijn? Kijk dan hier.
Fotografie door Julia Voerman.
